Özet:

Bu çalışma, yazılı ve görsel medyada yer alan haber ve programların bireysel şiddet açısından etkilerini belirlemek, kişilerin saldırganlık veya fair-play’e yönelmelerinde etkili olabileceği düşünülen haber ve programların analizini yapmak ve bu konuda çözüm önerileri sunmak amacını taşımaktadır. Çalışmanın örneklemini, Türkiye’nin 6 coğrafi bölgesinde yer alan 8 İl’deki 1170 gönüllü kişi (erkek: %  58,7 kadın %41,3) oluşturmaktadır. Araştırmada bilgi toplamak amacıyla 14 sorudan oluşan bir anket uygulanmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen verilerin istatistiksel çözümlemesinde frekans, yüzde ve Ki-Kare dağılım ve analizlerinden yararlanılmış, böylece spor medyasının bireysel şiddet açısından etkileri örneklemin yaş, cinsiyet, meslek ve eğitim özellikleri yönünden ne derece farklılaştığı değerlendirilmiştir. Çalışma sonuçlarına göre “medyadaki spor programlarını takip etme” kadınlara göre erkeklerde, kamu ve serbest çalışana göre de öğrencilerde anlamlı şekilde yüksek bulunmuştur. Medya yayınlarını takip yaş yükseldikçe düşmektedir. Eğitim kademelerinde ise en düşük izlenme oranı ilköğretim kademesi mezunlarında görülmektedir. Diğer yandan, medyada yer alan spor programlarının eğitim açısından yeterliliğinde yaş, cinsiyet ve meslek özellikleri açısından herhangi bir farklılığa rastlanmazken, eğitim seviyesinde lise kademesi lehinde önemli bir değişim belirlenmiştir. TV spor programlarının şiddeti artırma yönündeki etkisine katılımda ise, yaş ve meslek grupları açısından anlamlı bir farklılık gözlenmiştir. 13-30 yaş arası gruplar 31-50 yaş gruplarına göre, TV programlarının şiddeti artırma yönündeki değerlendirmesine daha çok katılmaktadırlar. Bu görüş öğrencilerde de yüksek orandadır. Spor medyası yazarları hakkındaki düşünceler katılımcıların yaş ve eğitim değişkenlerinde anlamlı bir değişim göstermiştir. Burada daha çok yazarların “yanlı” olmaları hususunun 13-30 yaş grupları ve lise-üniversite mezunlarında sorun olarak görüldüğü anlaşılmaktadır. Çalışmanın bir başka sonucuna göre, spor medyasının bireyler üzerindeki etkisi, sadece yaş ve eğitim durumu değişkenlerinde anlamlıdır. Spor medyasının fanatizmi tetiklenmesi konusunda tam bir görüş birliği olduğu söylenebilir. Diğer yandan bütün katılımcılar, medya spor yayın ve haberlerinin spor eğitimini işlevseltirmek yönünden yetersizliğini vurgulamakta, futbolla ilgili yayınların yerine sağlık ve spor bilgisini arttırıcı, hatta spora katılımı özendirici programlara öncelikle yer verilmesi gerektiği görüşünü dile getirmektedir. Sonuç olarak, medya yayın ve haberleri okuyucu ve izleyici dikkatini çekmek niyetiyle belirli kalıplar içinde sunulurken, daha titiz davranılmalı, gerek psikolojik gerekse toplumsal algının bireyleri şiddet ve saldırgan davranışlara yönlendirebileceği dikkate alınmalıdır

Anahtar Kelimeler: