Özet:

İslam âleminde müzik eğitiminin gerçekleşebilmesi için öncelikle dinî açıdan meşru yani helal olması gerekir. İslam dünyasında müzik ve aletleri ile ilgili tartışma öteden beri var olagelmiştir. Tartışılan bu konunun taraftarları, savundukları fikirlerin meşruiyetini elbette Kur’an ve Resulullah’ın söz ve uygulamalarında aramaktadırlar. Tartışmanın temel sebebi, Kur’an’da bu konuda çok açık ifadelerin bulunmamasıdır. Hadislerdeki deliller ise, bazılarınca kabul görmesine karşılık, karşı tarafça tevil edilerek yorumlanmaya çalışılmıştır. Çalışmamızda, müzik dinlemeye ve müzik aletlerinin çalınmasına olumlu bakanlar ile buna karşı olanların delilleri gözden geçirilmeye çalışılmıştır. Bu açıdan meseleye bakıldığında, müziğe olumlu yaklaşanların dinî temelli delillerinin daha sağlam olduğu ortaya çıkmaktadır. Zira müziğin Resulullah zamanında dinlendiği, seslendirildiği ve müzik aletlerinin kullanıldığında dair çokça örnek bulunmaktadır. Müziğin İslam’a uygun olduğunu düşünenler, Resulullah’ın bu uygulamalarından hareketle, müziğin insanı İslam’a göre haram olan hususlara sürüklemediği müddetçe şarkı söylemenin, dinlemenin ve müzik aletlerini çalmanın bir mahsurunun olmadığını söylemektedirler. Müziğe olumlu yaklaşanlara göre,  insan daima güzel olan şeyleri dinlemeye meyillidir. O halde içinde kötü şeyler barındırmadıkça, güzel sesleri dinlemenin de bir sakıncası olmamalıdır. Kaldı ki şarkı ve türküler, şiirlerin melodi halindeki seslendirilmelerinden ibarettir. O halde şiir için söylenecek sözler, aynı zamanda müzik için de geçerlidir. Bu konuda söylenecek söz, Resulullah’ın buyurduğu gibidir: “Şiir, söz mesabesindedir; güzeli güzel, çirkini ise çirkindir.”  Müziğin de güzeli ve harama sevk etmeyeni, güzeldir; çirkini ve harama götüreni ise, haramdır. Müziğe olumsuz yaklaşanların ise, delil olarak getirdikleri ayetlerden bazı kavramları tevil ederek, ayetlerde yerilen bu terimlerin aslında müziğe işaret ettiğini iddia etmektedirler. Keza delil olarak öne sürdükleri hadislerin neredeyse hiç biri, sahih hadis değildir. Bu iddialarda bulunanlar, çoğunlukla zayıf hadisleri delil getirerek iddialarını ispat etmeye çalışmaktadırlar. Müziği söylemenin, dinlemenin ve müzik aletlerinin çalmanın haram olduğunu savunanlar, genellikle müziğin boş işlere, eğlenceye sevk ettiği ve ayrıca şehveti tahrik ettiği, şehvetin tahrik olmanın olumsuz sonuçlar doğurduğu, yanlışa götüren her şeyin yanlış olduğu fikrinden hareketle, müziğin de haram olması gerektiği kanaatine varırlar. Onlara göre, bu sayıların hususların dinen doğru şeyler olmadığından hareketle, bunlarla uğraşmak da doğru değildir. Bunu yaparken İslam hukukunun genel bir kaidesini işletirler: Sedd-i Zerâi; yani olumsuz şeyleri engelleme kuralı. Genel olarak İslam dünyasında müziğe olumsuz yaklaşan bir hava hâkim olsa bile, müzik eğitiminin kesintisiz olarak yapıldığı ortaya çıkmaktadır. Çalışmamızda buna dair bazı örnekler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: