Atıf Sayısı
1
Görüntüleme
107
İndirme
28
Rus işgaline uğrayan Batı, Çin işgaline uğrayan Doğu Türkistan’da işgalciler Türk uruklarını milletleştirmeye çalışarak Türklük duygusunu ortadan kaldırmaya çalışmışlar; Türklük şuurunu gösterenler derhal pantürkist veya panturanist suçlamasıyla idamlara veyaiyi ihtimalle sürgünlere maruz kalmıştır. Batı Türkistan’ın tabii bir uzantısı olan ve günümüzde Afganistan’ın sınırları dâhilinde kalan Güney Türkistan’da ise durum biraz farklı olmuştur. Bölgede asıl itibariyle Özbek ve Türkmen urukları bulunmaktadır. Bu topluluklar Sovyet eğitiminden geçmemişlerdir. Yaşadıkları coğrafya Türk dilininbüyük savunucusu Ali Şîr Nevâî’nin yurdudur ve gerek Özbekler gerekse Türkmenlerce Nevâî geleneği yaşatılmaktadır. Güney Türkistan’da Özbek ve Türkmenler iç içe yaşamakta, kuzeydeki Türkmenistan ve Özbekistan halklarından farklı olarak kardeşliklerini daha somut biçimde hissetmektedirler. Öte yandan bölgedeki Türk topluluklarının Türkiye Cumhuriyeti ile yakın bağları bulunmaktadır. Bütün bu sebeplerden dolayı Güney Türkistanlı aydınlarda kuzeydeki akrabalarına nazaran Türklük şuuru daha kuvvetlidir. Biz bu durumu Güney Türkistan Özbek edebiyatının önde gelen temsilcilerinden şair Üstad Metîn Andhoyî’de açıkça görüyoruz. 1940’ta Andhoy’da dünyaya gelen şair, bölgede çok etkili edebî şahsiyettir. Anadili Özbek Türkçesi dışında ülkedeki hâkim dil olan Derice-Farsça da şiirler kaleme almaktadır. Şairin aşk, din, yurt sevgisi, dostları anma, tarih düşürme, baharın gelişi, eğitimin önemi gibi konular dışında özellikle bölge insanlarına milli şuur vermeyi amaçlayan şiirleri bulunmaktadır. Şair, özellikle “Quvånç Ävci” adını verdiği 78 beyitten oluşan “Bizdä bår” redifli kasidesinde Orhun Kitabelerinden başlayarak günümüze kadarki Türklük âleminin bütün değerlerini anmış; bununla Güney Türkistanlı Özbek okurlara Türklük gururu kazandırmayı hedeflemiştir.
In the Russian-occupied West, China-occupied East Turkistan, the occupants tried to nationalize the Turkish people and to eliminate the Turkish feeling; those who showed Turkish consciousness immediately suffered the execution of pantürkist or panturanist accusations and possibly expelled. In South Turkistan, which is of course an extension of West Turkistan and is now within the borders of Afghanistan, the situation has been a bit different. In the area there are mainly Uzbek and Turkmen urukes. These communities have not passed the Soviet education. The geography in which they live is the home of the great defender of the Turkish language, Ali Shir Nevai, and the tradition of Nevai is lived by Turkmenists if it is necessary. In southern Turkistan, the Uzbek and Turkmen live within, and they feel their brotherhood more concrete, unlike the people of the northern Turkmenistan and Uzbekistan. On the other hand, the Turkish communities in the region have close ties with the Republic of Turkey. For all of these reasons, the Turkish army, which has seen its northern relatives in the southern Turkish light, is stronger. We see this situation clearly in the poet Master Metîn Andhoyî of the leading representatives of the Uzbek literature of South Turkistan. The poet, born in Andhoy in 1940, is a very influential literary person in the region. In addition to the native Uzbek Turkish, Derice-Persian, which is the dominant language in the country, also receives poems. Poet’s poems, except for topics like love, religion, homeland love, remembrance of friends, history, the arrival of spring, the importance of education, are intended to give national awareness to the people of the region. The poet, especially "Quvånç Ävci", began with the Orhun Books in the "Bizdä bår" redirected cassette, which consists of 78 beats, and reminded all the values of the Turkish world until today; with this he aimed to give Turkish pride to the Uzbek readers from South Turkistan.
Alan : Eğitim Bilimleri; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Atıf Yapanlar
Benzer Makaleler
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley