Özet:

Çocuk edebiyatı, çocukların duygu, düşünce ve hayallerine hitap eden sözlü ve yazılı muhtelif yayınlardan oluşmaktadır. Çocuk edebiyatı üzerine yapılmış önemli yayın türlerinden biri de çocuk dergileridir. Tanzimat’la birlikte çıkmaya başlayan çocuk dergileri II. Meşruiyetten sonra da çıkmaya devam etmiştir. Bununla birlikte çocuk dergisi olmayı sayfalarında çocuklar için yayınlara yer ayırmış bazı dergiler de vardır. Bu dergilerden biri olan ve 1912-1914 yılları arasında 34 sayı yayımlanan Yirminci Asırda Zekâ’da pek çok çocuk edebiyatı ürünü yayımlanmıştır. Dergi, Ömer Seyfeddin ve Baha Tevfik gibi önemli yazarların yer aldığı felsefi ve edebî ağırlıklı bir dergidir. Makalenin amacı, söz konusu dergide yayımlanan çocuklara yönelik ürünleri tespit edip inceleyerek araştırmacılar için görünür hale getirmek ve bu ürünleri değerler eğitimi açısından değerlendirmektir. Çalışma kapsamında çocuk edebiyatı ile ilgili kısa bir açıklamadan sonra adı geçen dergi hakkında tanıtıcı bilgilere yer verilmiş; daha sonra çocuklara yönelik tiyatro, hikâye, fıkra, şiir ve hatıra gibi 19 civarında yayımlanmış çalışmalar tanıtılarak değerler eğitimi açısından incelenmiştir. Ayrıca dergide çocukların eğitimi üzerine yazılmış bir makaleden de bahsedilmiştir. Araştırma, nitel araştırma yöntemi kapsamında değerlendirilen doküman analizi ve içerik analizi ile yapılandırılmıştır. Her bir metinde verilmek istenen değerler tespit edilmiştir. Sonuç olarak bu metinlerde adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, yardımseverlik, hoşgörü, şefkat, merhamet, vefa gibi değerlerin verilmeye veya sezdirilmeye çalışıldığı görülmektedir. Yapılan bu çalışma ile çocuk edebiyatına, çocuk edebiyatı tarihine ve çocuk eğitimine bir nebze de olsa katkı sağlayacağı düşünülmüştür. İçinde çocuk edebiyatına yönelik sayfaları ve materyalleri bulunan diğer süreli yayınların da taranarak, alanla ilgili malzemelerin ortaya çıkarılmasının, çocuk edebiyatı araştırmalarına çeşitlilik katacağı önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler: