Özet:

Bu çalışmanın amacı, Bediüzzaman Said Nursî’nin adalet çeşitleri hakkındaki görüşlerini sistematik bir şekilde ortaya koymaktır. Bediüzzaman, adalet kavramını bazen çeşitlere ayırarak bazen de ayırmayarak değişik açılardan ele alıp incelemiştir. Biz de onun konuyla ilgili görüşlerini, eşitlik ilkesine dayanması, tam ve eksik oluşu ve gerçekleştirme şekli olmak üzere üç açıdan ele alıp ortaya koyduk. Bediüzzaman adaletin tahakkuku için en çok eşitlik ilkesi üzerinde durmuş, sık sık “eşitliksiz adaletin adalet olmadığı”nı vurgulamıştır. Bununla birlikte her alanda eşitlik ilkesinin uygulanmasının mümkün olmadığına da dikkat çekerek bu alanda diğer adalet türlerinin tatbik edilmesi gerektiğine işaret etmiştir. Onun adalet adına üzerinde en çok durduğu meselelerden biri de, tam adalet (adalet-i mahza) mümkün iken eksik adalete (adalet-i izafiye) gidilemeyeceğidir. Ayrıca eksik adalet sadece zaruret ilkesine dayanır, adalet-i izafiye namına vehme ve kolaycılığa dayanan uygulamaların adalet olamayacağını ifade eder. Gerçekleştirme şekli açısından da adaleti müsbet ve menfî olmak üzere iki şekle ayırır; kişiye hakkı olduğu şeyi vermenin müsbet adalet, işlediği suç karşılığında verilen cezanın da menfî adalet olduğunu belirtir.

Anahtar Kelimeler: