Görüntüleme
9
İndirme
4
Karahanlı Türkçesi döneminde yazılan Dîvânu Lugâti’t-Türk, Türkçenin bilinen ilk sözlüğü olması dışında, yazıldığı dönemdeki Türk toplulukları ve dilleri hakkında türlü konu başlıklarına ayrılabilecek pek çok ögeyi ve bilgiyi içeren çok yönlü bir kaynaktır. Temelini bölümlere ayrılarak tanımlanan, örnekler ve tanıklar kullanılarak açıklanan, sözlük birimlerinin oluşturduğu Dîvânu Lugâti’t-Türk’te; madde başlarında, ekli sözlük birimlerinde, bölüm ya da bap bitimlerinde, gramer kategorileriyle ilgili değerlendirmelerde işlenen ekler de bulunmaktadır. Dîvânu Lugâti’t-Türk’teki ek açıklamalarının içerdiği anlam bileşenlerini ve bilgi türlerini belirlemeyi amaçlayan bu çalışmada, eserin taranmasıyla elde edilen veriler çerçevesinde, doğrudan ya da dolaylı olarak açıklanan ekler belirlenmiş; eklere ilişkin bilgilerin kapsamı, içeriği ve bunların aktarılma biçimi irdelenmiştir. Bu doğrultuda, eserde yer verilen eklerin bir ya da birden fazla yönü üzerinde durulduğu; açıklamaların sözcük, sözcük grubu, cümle düzeyindeki örneklerle desteklendiği ve diğer sözlük birimlerindeki gibi tanıklardan yararlanıldığı görülmektedir. Eklere yönelik açıklamalarda ise -kapsam ve diziliş açısından bir standart bulunmamakla birlikte- farklı anlam bileşenleri ve bilgi türleri kaydedilmiştir. Bu açıklamalarda, söz konusu ekin işlevi ya da kullanım amacı, kullanım yeri, kullanım biçimi, kullanım sıklığı, oluşum biçimi, yazımı, kullanıldığı lehçe ya da lehçeler, kullanıma özgü lehçe farklılıkları, kural dışı kullanımları, ekli sözcükle eş dizimli ögeler, ikili kullanımlar belirtilmiş; ekler karşılaştırılmış; Arapçadaki benzerlik ya da özdeşliklerden yararlanılmıştır.
Dîvânu Lugâti't-Türk, which was written in the Karahanlı Turkish period, is a diverse source that contains many subjects and information that can be divided into subjects about the Turkish communities and languages in the period in which it was written, apart from being the first known dictionary of Turkish. The basis is defined in sections, described using examples and witnesses, in Dîvânu Lugâti't-Türk, where the dictionary units are formed; in the head of the article, in the added dictionary units, in the ends of the section or baptism, there are also additions processed in the assessments related to the grammatical categories. In this study, which aims to determine the meaning components and types of information contained in the additional descriptions in Dîvânu Lugâti't-Türk, the data obtained by the scan of the work, directly or indirectly described additions, the scope of the additions, the content and the way they are transmitted. In this regard, it appears that the attachments contained in the work are focused on one or more aspects; the explanations are supported by examples at the level of the word, the group of words, the phrase, and are used by witnesses, like in other dictionary units. In the explanations for the additions - although there is no standard in terms of coverage and sorting - different meaning components and types of information are recorded. In these statements, the function or purpose of the attachment concerned, the place of use, the form of use, the frequency of use, the form of formation, the writing, the lyrics or lyrics used, the differences in the lyrics specific to use, the irregular uses, the items in line with the word attached, the binary uses; the attachments compared; the similarities or identities in Arabic have been used.
Dìwān Luγāt at-Turk, written in the Karakhanid Turkish period, is not only the first known Turkish dictionary but also a accomplished source containing many elements and information regarding various topics about the Turkic communities and languages of the period. In Dìwān Luγāt at-Turk, the basis of which is formed by lexemes defined by dividing into chapters and explained by using examples and authentic references, suffixes are investigated at the beginning of articles, in suffixed lexemes, at the end of sections or chapters, and in evaluations of related grammatical categories. Therefore, this study aims to determine the semantic components and types of information contained in the explanations of suffixes in Dìwān Luγāt at-Turk. Suffixes explained directly or indirectly in the book were identified within the framework of the data obtained by document scanning. The scope and content of the information about the affixes and how they are conveyed were analyzed. As a result, it was observed that one or more aspects of the suffixes included in the work are emphasized. At the same time, sample sentences are provided to support explanations at the word, phrase, and sentence level, and authentic references are utilized similarly to the explanation of other lexemes. Different semantic components and types of information are observed in the explanations of suffixes, although there is no standardization in scope and sequence. In these explanations, the function or purpose of use of the suffix in question in addition to its place of use, the way it is used, its frequency of use, its formation and spelling, the dialect or dialects in which it is used, the dialectal differences specific to its use, its exceptional uses, the items collocated with the word with the suffix, polysemous uses are specified. Finally, it was seen that the comparison of suffixed is also included along with similarities or equivalence in Arabic.
Alan : Eğitim Bilimleri; Filoloji
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
