Özet:

Adlî hakkında bilgi veren tezkirelerde şairin asıl adının Mehmed olduğu ve İstanbul’da doğduğu belirtilmektedir. Devletin çeşitli kademelerinde bürokratik görevler üstlenmiş olan Adlî, 1156/1743-44 yılında İstanbul’da vefat etmiştir. Henüz neşredilmemiş olan Adlî’nin Divan’ı, Tavşanlı ilçesi Zeytinoğlu İlçe Halk Kütüphanesi, Zeytinoğlu Koleksiyonunda 43 Ze 333/3-4-5-6 numarada kayıtlı bir divan mecmuası içerisinde bulunmaktadır. Tamamı talik hatla, iki sütun hâlinde ve 18 satırda tertip edilen divanın istinsah tarihi 21 Safer 1167/21 Kasım 1753-1754 olarak kaydedilmiştir. Adlî, şiirlerinin çoğunda sade, külfetsiz bir dili ve ahenkli bir üslubu tercih etmiştir. Onun Farsça üç manzume haricinde bütün şiirleri Türkçe yazılmıştır. Adlî Divanı’nda rindane üslupla yazılmış şiirler önemli bir rol oynamaktadır. Adlî’nin rindane gazellerinde, klasik Divan şiirine uygun olarak şarap, meyhane, rind, zahid gibi rindlikle ilgili kavramların sıkça dile getirildiği görülmektedir. Ayrıca tezkirelerde “derviş-nihâd” olarak anılan şairin tasavvuf ehli olduğuna vurgu yapılır. Bu çalışmada, Adlî’nin hayatı, Divan’ı ve üslubu üzerinde durulmuş ardından Divan’ındaki rindane üslupla yazılmış bazı gazellerinden örnekler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: