Citation Number
7
Views
90
Downloands
43
1275 yılında inşa edilmiş olan Sivrihisar Ulu Cami, Anadolu’da Selçuklu dönemi ahşap sütunlu cami tipinin en iyi korunmuş örneklerinden birini temsil etmektedir. Yapı, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerindeki çeşitli onarım ve değişikliklerle bugüne ulaşabilmiştir. 2015 yılında, Sivrihisar Ulu Cami restorasyonu sürdürülürken camiye ait toprak/sediman, taş/kayaç, tuğla/ kiremit, harç ve sıvalar yerinde incelenerek örneklenmiş, takiben bilimsel bir araştırma projesi halinde incelenmiştir. Analizler, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi Kültür Varlıklarını Koruma ve Onarım Bölümü Malzeme Araştırma ve Koruma Laboratuvarı’nda (MAKLAB) gerçekleştirilmiştir. Sivrihisar Ulu Cami yapı malzemelerinin (cami ahşap malzemeleri hariç) arkeometrik yönden tanımlanması çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Arkeometrik incelemeler kapsamında örneklere fiziksel, kimyasal ve petrografik analizler uygulanmıştır. Taş,tuğla ve kiremit örneklerin dayanımlarının belirlenmesi için temel fiziksel testler (birim hacim ağırlığı, su emme kapasitesi, gözeneklilik ve kayaç sertliği testleri) uygulanmıştır. Taş ve tuğla örnekler yüksek değerlerde toplam tuz içeriğe sahiptirler. Taş ve tuğla örneklerin yüksek miktarlarda karbonat, düşük miktarlarda fosfat, sülfat ve klorür türlerinde tuzlanmalar içerdiği belirlenmiştir. Petrografik analizler, yapıda yoğunlukla kireçtaşları ve yanında monzonit ve devşirme mermer türü taşların/kayaçların kullanıldığını göstermiştir. Yapısal taşlar fiziksel, petrografik ve kayaç kökenlerine göre değişen dayanım özelliklerine sahiptirler. Tuğla ve kireçtaşlarında bulunan yüksek orandaki tuzlanmanın kaynağını çevresel etkilerle toprak rezervuardan kapiler etki ile taşların bünyesine ve yüzeylerine taşınan çeşitli türde tuzlar oluşturmaktadır. Agrega/bağlayıcı kompozisyonu açısından değerlendirilen harç ve sıvalar oldukça farklı agrega/bağlayıcı içeriklere sahiptirler. Harç ve sıvaların agrega içeriğini yakın çevre akarsu yatağına ait iri ve yuvarlanmış yapıda, yerel kayaç formasyonunu yansıtan agregalardır.
Sivrihisar Great Mosque which was built in 1275, is one of the well preserved Seljuks Period wooden columned mosque in Anatolia. Mosque has repaired and partly renewed since Ottomans. During the restoration of the Sivrihisar Ulu Mosque in 2015, the soil/ sediment, stone/rock, brick/tile, mortar and plasters belonging to the mosque were examined in situ and studied in a scientific research project. Analyzes were carried out in the Materials Research and Conservation Laboratory (MAKLAB) of the Department of Cultural Properties Conservation and Restoration, Faculty of Fine Arts, Ankara Hacı bayram Veli University. This study aimed the characterizations of the building materials (except mosque wooden materials) archaeometricaly. In the scope of archaeometric investigations, physical, chemical and petrographic analyzes were conducted on the samples. Basic physical tests (unit volume weight, water absorption capacity, porosity and rock hardness tests) were applied to determine the strength of stone, brick and tile specimens. Stone and brick samples had a high total salt content. Stone and brick samples were found to contain high amounts of carbonate, low amounts of salts in phosphate, sulfate and chloride species. Petrographic analysis showed that the type of the structural rocks, limestones beside monzonite and reused marbles were used in the walls of buildings. Constructive stones have different properties depending their different locations with petrographic and physical features. The origin of the high soluble salt content of bricks and limestones were the soil reservoir where transferred to the surface of the stones by capillary reaction. Aggregate/binder composition evaluated with the mortars and plasters were quite different. Of mortars and plasters were coarse and rounded aggregate content of the nearby river bed and rounded structure, reflecting the local rock formations.
Field : Güzel Sanatlar
Journal Type : Ulusal
Article Detail 
Citation Owners
Similar Articles
Download PDF
Journal Information
Listen Paper
Print This Page
Share
Mendeley
