Abstract:

Eğitim faaliyetlerinde amaca ulaşılıp ulaşılmadığının, kazandırılması gereken becerilerin kazanılıp kazanılmadığını ve ne ölçüde gerçekleştiğinin belirlenmesi, ölçme değerlendirme ile ortaya çıkmaktadır. Ölçme değerlendirme sonucu ortaya çıkan durum, öğrencinin ve öğretmenin durumunun göz önüne alınmasında en önemli göstergedir. Türkçe dersinde de ölçme değerlendirme çok önemlidir. Çünkü derslerin işlenişi ve konular her ne kadar programda yer alıyorsa da, öğretmen sınıfın durumunu göz önüne alarak konuları işlemeli ve yeni konulara geçmelidir. Öğretmenin öğrencinin düzeyini belirlemesi bu açıdan önemlidir. Türkçe dersinde çeşitli ölçme değerlendirme yöntemleri kullanılmaktadır. Bunlardan en sık kullanılanlar yazılı, sözlü ve çoktan seçmeli sorulardan oluşan sınavlardır. Bu türler diğer derslerde de sık kullanılmaktadır. Ancak Türkçe dersinin kendine özgü bazı ölçme değerlendirme yöntemleri vardır. Türkçe dersinde ölçme değerlendirmede kullanılabilecek yöntemlerden biri de diktedir. Dikte, genel olarak söyleneni ya da dinlediğini doğru yazma amacıyla kullanılan çalışmalara verilen isimdir. Dikte aynı zamanda bir ölçme değerlendirme yöntemidir. Dikte çalışmaları, dinlediğini anlama ve doğru yazabilme açısından çok önemlidir. Bu çalışmalara sınıf içinde yeri ve zamanı geldiğinde yer verilmeli ve bir sınav türü olarak da kullanılmalıdır. Ancak dikte çalışmaları, Türkçe dersinde sık sık yapılmasına rağmen, ölçme değerlendirme yöntemi olarak sınıf öğretmenleri tarafından nasıl uygulandığı yeterince bilinmemektedir. Sınıf öğretmenlerinin Türkçe dersinde ölçme değerlendirme yöntemi olarak dikte çalışmalarından yararlanma durumlarını ortaya koymayı amaçlayan bu araştırma, tarama türünde desenlenmiştir. Araştırma Konya ilinde ilköğretim okullarında görev yapmakta olan 30 sınıf öğretmeni ile yürütülmüştür. Araştırma verileri araştırmacılar tarafından oluşturulmuş açık uçlu soru formu ile toplanmıştır. Toplanan veriler, konu başlıkları önceden belirlendiği için betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırmada sınıf öğretmenlerinin dikteyi okunan bir metnin ya da söylenenlerin öğrenciler tarafından yazılması olarak tanımladıkları, dikte çalışmalarını yazma becerisinin geliştirilmesinde sık sık kullandıkları, ölçme değerlendirme yöntemi olarak dikteyi Türkçe dersinde kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Sınıf öğretmenleri dikte çalışmalarını özellikle birinci sınıfta okuma yazma öğretmek ve üst sınıflarda da öğrencilerin yazım ve dilbilgisi kurallarına uyup uymadıklarını görmek için sık sık kullanmaktadırlar. Bazı katılımcılar ise öğrencilerin anlama ve dinleme becerilerini geliştirmek için dikte çalışmaları yaptırdıklarını belirtmişlerdir. Araştırmada, Türkçe dersinde diktenin genellikle sınıf öğretmeninin okuduğu metni öğrencilerin yazması şeklinde uygulandığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırma sonunda sınıf öğretmenlerinin Türkçe dersinde ölçme değerlendirme yöntemi olarak dikte çalışmalarını çeşitli amaçlarla ve daha sık kullanmaları önerilmiştir

Keywords: