Özet:

Yapı kavramı hem sosyal teorinin hem de Uluslararası İlişkiler (Uİ) teorisinin kilit kavramlarından biri olduğu halde, tanımı üzerindeki anlaşmazlık sürmektedir. Bu anlaşmazlığın temelinde, sadece metodolojik tercihler değil, yapıyı kavramsallaştırmanın altına yatan ontolojik sorunlar yatmaktadır. Uİ teorisinde yapı kavramı sosyal teorideki tartışmalar ışığında yeniden kavramsallaştırma konusunda Alexander Wendt’in yaklaşımı öne çıkmıştır. Wendt yapıyı kavramsallaştırma konusunda yapılanma teorisine dayanırken, onu Bhaskar’ın çalışmalarıyla ilişkilendirilen bilimsel realizmden türeyen yapı kavrayışını içerecek biçimde geniş olarak yorumlamıştır. Bu makale, Wendt’in varsaydığı bilimsel realizm ve yapı kavramı arasındaki ilişkiyi sorunsallaştırarak, bilimsel realizmden türetilen bir yapı kavramsallaştırmasının zorunlu olarak yapılanma teorisindeki gibi yapı ve failin karşılıklı bağımlılığını savlayan bir yapı kavrayışına götürmeyeceğini öne sürmektedir. Çalışma ayrıca farklı yapı kavramsallaştırmaları altında farklı ontolojik varsayımların yattığının altını çizerek, bilimsel realizmin katmanlı ontoloji kavrayışı sayesinde indirgemeci olmayan bir yapı kavramsallaştırmasının geliştirilmesi konusunda Uİ’de önemli olanaklar sunduğunu gösterme çabasındadır.

Anahtar Kelimeler: