Özet:

Davadan feragat, davacının dava dilekçesinde yer alan talep sonucundan kısmen veya tamamen vazgeçmesidir. Kanunda yer alan düzenlemeler uyarınca davadan feragat, hükmün şekli anlamda kesinleşmesine kadar yargılamanın her aşamasında yapılabilecektir. Yargılamanın ilk derece mahkemesinde devam ettiği bir esnada davadan feragat edilebileceği gibi hükmün verilmesinden sonra ve fakat kanun yollarına müracaat edilmesinden önce ya da dosyanın kanun yollarında incelendiği bir aşamada da davadan feragat yoluna gidilebilecektir. Yargılamanın ilk derece mahkemesinde devam ettiği bir sırada davadan feragat edilmesi üzerine, ilk derece mahkemesince davanın feragat sebebiyle sona erdiği ifade edilerek usule ilişkin bir kararla reddedilmesi gerekecektir. Bununla birlikte, ilk derece mahkemesince hüküm verildikten sonra kanun yollarına müracaat süresi içerisindeyken veya hükmün kanun yollarına götürülmesinden sonra davadan feragat edilmesi durumunda hangi mercii tarafından ne şekilde bir karar verileceği konusunda, 28.07.2021 tarihli ve 7251 sayılı HMK değişikliğine kadar usul kanunumuzda bir boşluk bulunmaktaydı. Bu sebeple, hükmün verilmesinden sonra kanun yolları süresi içerisinde veya dosyanın kanun yollarında incelendiği bir esnada davacı tarafından davadan feragat edilmesi durumunda müracaat edilecek olan mercii ile bu mercii tarafından verilecek olan karar konusunda Yargıtay’ın yerleşik bir uygulaması söz konusuydu. 01.10.2011 tarihinde 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden sonra çıkartılan Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yönetmeliği’nin (“HMK Yön.”) 57’nci maddesi ile ilk kez hükmün ilk derece mahkemesince verilmesinden sonra davadan feragat edilmesi konusunda bir düzenleme yapılmıştır. Hukuk Muhakemeleri Kanunu Yönetmeliği’nin yürürlükten kaldırılmasından sonra Bölge Adliye ve Adli Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Cumhuriyet Başsavcılıkları İdari ve Yazı İşleri Hizmetlerinin Yürütülmesine Dair Yönetmeliğin (“Yazı İşleri Yön.”) yürürlüğe girmesiyle birlikte bu konuda bir düzenleme (m. 215) getirilmiştir. Getirilen yönetmelik hükümleri ile kanun yollarına müracaat edilmesinden önce davadan feragat beyanının mahkemece inceleneceği ve mahkemenin bu yönde bir “ek karar” vereceği öngörülerek Yargıtay uygulamasından farklı ve yeni bir düzenleme kabul edilmiştir. 28.07.2020 tarihinde yürürlüğe giren 7251 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu değişikliği sonrasında ise, Kanunda açıkça davadan feragatin yapılma zamanı ve verilecek olan karara ilişkin düzenlemeler getirilmiştir. Böylelikle, Yönetmelik hükümleriyle kabul edilen ve uygulamada var olan durum, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda da düzenlenerek kanun hükmü olarak öngörülmüştür. Bununla birlikte, yönetmeliklerle öngörülen düzenlemeye kanuni bir temel kazandırılması ve HMK’da ilk defa “ek karar” kavramına yer verilmesi bakımından gerçekleştirilen değişiklik önem arz etmektedir. Çalışmamızda, hükmün ilk derece mahkemesince verilmesinden sonra ve fakat kanun yollarına müracaat edilmesinden önce ya da dosyanın kanun yollarında bulunduğu bir aşamada davadan feragat edilmesi üzerine davanın sona erdiğini tespit eden kararı verecek olan merciinin neresi olduğu Yargıtay kararları, doktrinde ileri sürülen görüşler ve yürürlüğe giren Yönetmelik hükümleri (eski HMK Yön. m. 57; Yazı İşleri Yön. m. 215) ile 28.07.2020 tarihinde gerçekleştirilen 7251 sayılı HMK değişikliği çerçevesinde ele alınarak ortaya konulmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler: