Özet:

Sosyal politika, ulus devlet ölçeğinde ortaya çıkmış AB merkezli bir kavramdır. Bu kavram farklı sosyal ve siyasal güçler arasında mücadelelere konu olmuştur. Önceleri merkezi yönetimin eliyle yürütülen sosyal politika uygulamalarından çok büyük bir kesimi günümüzde yerel yönetimler eliyle yürütülmeye başlanmıştır. 1990’lardan önce mali kaynakların kısıtlı ve yetersiz olmasından dolayı sosyal politika alanında yerel yönetimlerin faaliyetleri geri planda kalmıştır. 1990’lı yıllardan itibaren özellikle büyük kentlerde büyükşehir belediyelerinin elde ettiği deneyim ve başarılar ve 2005 yılında yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanunu ile 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu yerel yönetimlere sosyal politika alanında geniş bir hareket alanı sağlamıştır. Yerel yönetimler halka en yakın yönetim birimleri olarak, halkın ihtiyaçlarını en iyi bilen ve ona en hızlı ve verimli şekilde cevap verebilen kurumlardır. Bu nedenle yerel yönetimlerin uyguladıkları sosyal politikalar önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı, merkezi yönetim ve yerel yönetim arasındaki idari vesayet ve yerel özerklik ilişkisini yerel yönetimlerin sosyal politika uygulamaları üzerinden incelemektir. Sosyal politika uygulamalarında merkezi yönetim ve yerel yönetim ilişkisini değerlendirebilmek için örnek alan olarak İstanbul’un iki ilçesi seçilmiştir. Bunlar Kadıköy Belediyesi ve Esenler Belediyesi’dir. Bu iki belediyenin seçilmesinin nedeni, iki ilçenin siyasi, sosyo ekonomik ve kültürel açıdan farklılık göstermesi ve yerelin bu farklı ihtiyaçlarına yerel yönetimlerin sosyal politika uygulamaları ile nasıl cevap verdiği Kadıköy ve Esenler Belediyesi üzerinden incelemektir. İki belediyenin hem Sosyal Yardım İşleri Müdürleri ile derinlemesine mülakat yapılacak hem de belediyelerin web siteleri incelenerek elde edilen veriler üzerinden karşılaştırmalı bir analiz yapılacaktır. Bu çalışmada merkezi yönetim ve yerel yönetim kavramlarına açıklık getirilerek, merkezi yönetimle yerel yönetim ilişkisi ele alınacaktır. Sosyal politika kavramı ve hedeflerinden bahsedilecek, aynı zamanda yerel yönetimlerin uyguladığı sosyal politikalara açıklık getirilecektir. Yerel yönetimleri düzenleyen 5393 sayılı Belediye Kanunu ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nda yer alan yerel yönetimlerin uygulayacağı sosyal politikalara değinilecek ve merkezi yönetimin yerel yönetim üzerindeki vesayeti tartışılacaktır. Yerel yönetimlerin merkezi yönetimle paylaştıkları sosyal politika uygulamalarında, yerel yönetimlerin özerkliği, idari vesayetin sınırları tartışılacaktır. Çalışmanın son bölümünde ise merkezi yönetim ve yerel yönetim ilişkisi seçilen iki belediye yönetimi örneğinin sosyal politika uygulamaları ile değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler: