Görüntüleme
26
İndirme
1
Dilin zihinsel süreçlerle ilişkisi, psikoloji, nörobilim gibi çeşitli disiplinlerin yanı sıra son yıllarda dil bilimin de üzerinde durduğu ve çeşitli şekillerde açıklama getirdiği bir kavram olmuştur. İnsanın zihinsel faaliyetlerinin anlamlandırılmasında, düşünce süreçlerinin dışa vurulmasında dil temel araçtır. Bilişsel dil bilimde, zihinsel süreçleri (algı, biliş, duygu) bildiren fiiller için mental fiiller terimi kullanılmaktadır. Literatürde genellikle mental fiiller, (1) algılama (duyu) fiilleri (2) biliş (idrak) fiilleri ve (3) duygu fiilleri olmak üzere üç sınıfa ayrılmaktadır. Biliş fiilleri, mental fiillerin alt grubunda yer alarak “anlamak”, “bilmek”, “düşünmek”, “unutmak”, “hatırlamak”, “öğrenmek”, “problem çözmek”, “karar vermek” gibi zihinsel olarak yapılan düşünce süreçlerini ifade eder. Bu çalışmada, tarihî Kıpçak Türkçesi söz varlığındaki biliş fiilleri üzerinde durulmuştur. Yapılan çalışmada, tarihî Kıpçak Türkçesi söz varlığının kapsamlı şekilde ele alındığı Kıpçak Türkçesi Sözlüğü’nün ve diğer tarihî dönem eserlerinin taranmasıyla (47) biliş fiili tespit edilmiştir. İncelemeye konu olan bu fiiller, ayrıntılı şekilde semantik sınıflandırmaya tabi tutulmuştur. Tarihî-karşılaştırmalı yöntemle ele alınan biliş fiillerinin yapı, anlam ve köken özellikleri ortaya konulmuştur. Böylelikle, Kıpçak toplumunun düşünce ve zihin dünyasını yansıtan biliş fiillerinin Eski Türkçe döneminden itibaren korunarak önemli bir söz varlığını teşkil ettiği görülmüştür. Kıpçak Türkçesi biliş fiilleri, Eski Türkçenin izinde Karahanlı, Harezm, Çağatay Türkçesiyle karşılaştırılarak bu zengin söz varlığı ortaya konulmuştur. Bu bağlamda, zihinsel süreçle ilişkili olarak geçmişten günümüze Türk topluluklarının sahip oldukları ortak zihin dünyası, tarihî Kıpçak metinlerinden hareketle gözler önüne serilmiştir.
The relationship of language with mental processes has been a concept that, in addition to the various disciplines such as psychology, neuroscience, language science has been on the ground in recent years and has been explained in a variety of ways. In the understanding of the mental activities of a person, language is the basic tool in the outbreak of the thinking processes. In cognitive language science, the term mental facts is used for the facts reporting mental processes (consciousness, cognitive, emotional). In literature, it is often divided into three classes: (1) perceptive (sensitive) facts (2) cognitive (sensitive) facts and (3) emotional facts. Cognitive facts represent mental-made thinking processes, including “understanding”, “knowing”, “thinking”, “forgetting”, “memory”, “learning”, “solving problems”, “decision”. In this study, the historic Turkish Kıpçak was focused on the knowledge facts in the existence of the Turkish word. In the study, information facts were identified with the scan of the Turkish Dictionary and other historical period works (47) in which the historical Kıpçak Turkish word existence was thoroughly addressed. These facts, which are subject to examination, are subjected to a detailed semantic classification. The structure, meaning and origin characteristics of the knowledge facts addressed by the historic-comparative method are revealed. Thus, it has been seen that the knowledge facts that reflect the world of thought and mind of the Kipchak society have been preserved from the ancient Turkish period and formed an important word existence. The Kıpçak Turkish knowledge facts, in the trace of the Old Turkish, compared with Karahanlı, Harezm, Çağatay Turkish, this rich word existence has been revealed. In this context, the common mind world that the Turkish communities have from the past to the present, in connection with the mental process, has been prompted by movement from the historical Kıpçak texts.
Alan : Eğitim Bilimleri; Filoloji; Güzel Sanatlar; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
