Özet:

Bu çalışmanın amacı okul öncesi eğitim ortamları ile ilgili ulusal ve uluslararası alanda yapılmış yüksek lisans ve doktora tezlerinin incelenmesidir. Bu bağlamda 2011-2020 yılları arasında yapılan 114 lisansüstü tez incelenmiştir. Araştırmada veriler doküman incelemesi yöntemi ile toplanmıştır. Lisansüstü tezlere ulaşmak için kullanılan veri tabanları amaçlı örnekleme yöntemlerinden uygun örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Araştırmanın veri kaynaklarını “BASE (Bielefeld Academic Search Engine)”, “OATD (Open Access Theses & Dissertations)”, “NZResearch.org.nz”, “ProQuest Dissertations and Theses “, “OpenDissertations.org”, “EThOS”, “DiVA”, “Trove” ve “Ulusal Tez Merkezi” veri tabanları oluşturmaktadır. Araştırma kapsamında toplamda 114 teze ulaşılmıştır. Ulaşılan yüksek lisans ve doktora tezlerini incelemek üzere araştırmacılar tarafından çalışmanın amacına yönelik bir “Tez İnceleme Formu” geliştirilmiştir. Araştırma sonunda ulaşılan tezlerin 76’sının yüksek lisans 38’inin ise doktora tezi olduğu saptanmıştır. İncelenen tezlerin büyük çoğunluğunun eğitim alanında yapıldığı, araştırma yöntemi olarak en çok nitel araştırma yönteminin tercih edildiği görülmüştür. Örneklem kitlesine göre dağılımları bakımından tezlerde en çok çocuklar ve öğretmenlerle çalışmalar yapılmıştır. İncelenen tezlerde veri toplama aracı olarak en çok görüşme ve gözlem yöntemlerinin tercih edildiği görülmüştür. Tezlerin sonuçlarına bakıldığında okul öncesi eğitim kurumlarındaki yetersizliklerin belirlendiği ve çocukların doğal ortam ve yapılandırılmamış materyalleri seçtiği çalışmaların çoğunlukta olduğu görülmüştür. Son olarak incelenen tezlerin önerilerinde öğretmenlere hizmet öncesi/hizmet içi eğitim verilmesinin sıklıkla tekrarlandığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler: