Özet:

Barok Dönem’de en gözde çalgı olan, J.S.Bach, G.F. Haendel ve daha birçok dönem bestecisi tarafından sayısız eserlerin yazıldığı Klavsen, Klasik Dönem’e geçiş ve piyano gibi bestecilere daha avantajlar sunan bir çalgının ortaya çıkışı ile yavaş yavaş gözden düşmeye başlamıştı. Bu gözden düşüşün sebeplerinin başında ilk olarak klavsenin nüans özelliğinin ve standart bir tuşe boyutuna sahip olmaması gelmekteydi. Kimi klavsenler 2 hatta 3 tuşeli olarak üretiliyor, bazıları ise daha küçük boyutlarda olduğundan dolayı ses genişlikleri sınırlı oluyordu. Klavikord’un mekaniğinin geliştirilmeye başlanması ile ortaya çıkan piyano ise ister evler isterse de sahneler için de olsa 88 tuşa sahip bir klavye ile üretildiğinden dolayı bestelenen eserler çok daha rahatlıkla seslendirilebiliyordu. Elbette klavsenin eğitimi piyanodan farklı olarak veriliyordu. Bunun sebeplerinin başında ise ilk olarak çalgının iç mekaniğinin hassas olması dolayısı ile bilek ve kimi zaman da kol gücünün ayarlanması gerekliliğiydi. İlk olarak klavsenciler mümkün olduğunca sağ ve sol hassasiyeti ile klavyeye dokunuyorlar daha sonrasında ise bu çalgı için olan metotları çalışarak üzerinde uzmanlık kazanıyorlardı. Bu uzmanlık ise piyano için ne yazık ki yeterli değildi ve piyanoda seslerin uzaması sağlandığından dolayı her iki çalgının tekniğinde de farklılıklar bulunuyordu. Ses uzamasının yanında piyanonun nüansları etkin ve kusursuz yapabilmesi bestelenen eserlere de yansıtılmış, bu sayede ilk kez bir klavyeli çalgı nüanslarını dinleyicilere daha etkin bir şekilde (klavikorddan daha yoğun ve anlışılır şekilde) sunma olanağına sahip olmuştu. Her iki çalgının da günümüzde eğitimlerinin devam ettiği müzik alanında, her ne kadar gövde ve tuşe olarak benzeseler de, eser yapısı, tınısal farklılıklar, postür ve buna bağlı olarak klavyeye dokunuş gibi farklı noktaların birleşmesi ile aralarında bir tür uçurum oluşmuş, özellikle Romantik Dönem’de piyano virtüzöleri sayesinde teknik açıdan çok ilerleyen piyanonun, klavseni iyice geride bırakması, bu çalgının eğitiminin Barok Müzik ile (modern klavsen eserlerinin yanı sıra) sınırlandırılmasını sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler: