Abstract:

Bitkiler uzun yıllardan bu yana lezzet verici özelliklerinin dışında, hastalıkların tedavilerinde kullanılmıştır. Fitoterapi amaçlı olarak kullanılan bitkiler oldukça fazladır ve en yaygın kullanılanlarından biri de Çörek otudur. Nigella sativanın en önemli ve en yaygın kullanılan etken maddesi tohumlarından elde edilen timokinon (thymoquinone)’dur. Yapılan çalışmaların büyük bir çoğunluğunda ise timokinon ya direkt olarak kullanılmış ya da tohumdan elde edilen yağlar kullanılmıştır. Çalışmamızda farklı hastalıklar üzerine etkisi olan timokinon’un antioksidan etkisinin ağız yoluyla ve intraperitoneal yolla uygulamaları sonrasında akciğerler üzerine olan olası etkilerinin invivo olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada 35 adet Sprague Dawley soyu rat kullanıldı. Ratlar, bir kontrol ve dört deney grubu olmak üzere toplam 5 gruba ayrıldı ve deney 42 gün sürdürüldü. Deney gruplarına her gün düzenli olarak 1mg/kg, 2 mg/kg (intraperitoneal); 10 mg/kg, 20 mg/kg (oral gavaj) timokinon uygulaması yapıldı. Tüm gruplardaki ratların akciğer dokularında farklı şiddetlerde immun reaksiyonlar gözlendi. Sonuç olarak timokinon’un farklı dozlarının hem ağız yoluyla hem de intraperitoneal yolla uygulamaları sonrasında akciğerler üzerine olan olası immunomodülasyon etkileri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Antioksidan mekanizmada oldukça önemli belirteçler arasında olan iNOS ve SOD-1’in akciğerlerdeki lokalizasyon ve ekspresyonları in vivo olarak gösterilmiş ve timokinonun sistemdeki antioksidan etkileri gösterilmiştir. Tüm gruplarda farklı immun reaksiyonların gözlenmesi, timokinonun sitokin türüne, uygulama şekillerine ve doza göre farklılıklar olduğu sonucuna varılmıştır.

Keywords: