Görüntüleme
18
İndirme
5
Afetler gibi travmatik yaşam olaylarına maruz kalan bireylerde fiziksel ve psikolojik bazı olumsuz etkilerin görülmesi beklendik bir durumdur. Ancak afetlerin, olaya doğrudan maruz kalmayan bireyler üzerinde de birtakım etkileri olabilir. Bilhassa travmanın mağdurlarına hizmet veren sağlık, medya, arama kurtarma gibi meslek gruplarında, afetin etkilerini medya yoluyla takip edenlerde, mağdurlarla benzerliklere sahip olduklarını düşünen ve özdeşim kuranlarda, travmanın mağdurlarında görülen etkilere benzer ikincil belirtilerin ortaya çıkması beklenebilir. Türkiye ve Dünya, 6 Şubat 2023 sabahına sarsıcı ve yıkıcı etkileri olan büyük bir afet haberiyle uyanmıştır. Kahramanmaraş ve Pazarcık merkezli iki büyük deprem, geniş bir alanda 11 ili ve içinde yaşayanları doğrudan etkilemiş, büyük kayıplara yol açmıştır. Afetin ilk saatlerinden itibaren tüm ülke insanları ve ülke dışında yaşayan vatandaşlar, deprem bölgesinden haber alabilmek için medyayı yoğun biçimde takip etmiştir. Bu çalışmanın amacı, (I)Türkiye’nin 11 ilinde yakın zamanda yaşanan iki büyük deprem olayının, afete doğrudan maruz kalmayan, yaşananları medya yoluyla takip eden bireyler üzerindeki ilk psikolojik etkilerini incelemek ve (II) bu etkilerle başa çıkmada başvurulan yöntemleri belirleyerek, bu başa çıkma yöntemleri arasında dini başa çıkmanın yerini belirlemektir. Veri toplama süreci, afetin ilk etkilerini henüz bellekte taze iken belirleyebilmek amacıyla afetin 40. günü itibariyle başlatılmış ve 6 gün içinde tamamlanmıştır. Veri toplama sürecinde dahil etme kriterleri 18 yaş ve üzeri olmak, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak, 6 Şubat deprem olayını bizzat yaşamamış ve medyadan takip etmiş olmak olarak sıralanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden yapılandırılmış görüşme formu ile online platformlardan ulaşılan 75 kişiden “Yaşanan deprem afetinin duygu ve düşüncelerinizde oluşturduğu olumsuz etkiler nelerdir?” ve “Yaşanan afetin olumsuz etkileriyle baş etmek için neler yaptınız?” sorularına cevap alınmıştır. Katılımcılar afetin yaşandığı bölgenin dışında, Ankara, İstanbul, Kırklareli, Çorum, Konya, Eskişehir, Afyon, Bursa, Kocaeli, Aydın, Kastamonu, Isparta, İzmir, Berlin ve Tilburg’da yaşamakta olan, 21-65 yaş aralığında Türkiye vatandaşı 50 kadın ve 25 erkekten oluşmaktadır. Veriler titiz bir süreç gerektiren tematik analizle incelenmiştir. Araştırmanın sonucu belirlenen iki ana tema psikolojik sağlık üzerindeki etkiler ve başa çıkma stratejileridir. Psikolojik sağlık üzerindeki etkiler teması altında ikincil travmatik stres tepkileri ve yas tepkileri alt temalarına ve bu alt temalarla ilişkili kategorilere ulaşılmıştır. Başa çıkma stratejileri temasında ise kendine yardım, olumlu dini başa çıkma, prososyal davranışlarda bulunma alt temalarına ve bu alt temalarla ilişkili kategorilere ulaşılmıştır. İkincil travmatik stres tepkileri alt teması altında belirlenen kategoriler, aşırı düşünme, gelecekle ilgili olumsuz inançlar, kendini ya da başkalarını suçlama, olumsuz duygu durum (kaygı-korku-panik-stres-donukluk hissi-çaresizlik yetersizlik hissi-aşırı empati), hayatta kalma suçluluğu, aşırı uyarılma, uyku bozukluğu/kabuslar, anlamsızlık ve rutinden kopma yas tepkileri alt teması altında belirlenen kategoriler şok/inkâr, öfke duyma ve suçlu arama, yoğun kederdir. Başa çıkma stratejileri teması altında, kendine yardım alt temasında meşguliyetlere yönelmek, sosyal destek almak, deprem haberlerinden uzak durmak, deprem farkındalığı kazanmak ve önlem almak kategorilerine olumlu dini başa çıkma alt temasında ise dua etmek, ibadete yönelmek, tövbe/şükür/tevekkül etmek ve dini bilgi edinmek kategorilerine ulaşılmıştır. Katılımcıların başa çıkma sürecinde yoğunlukla başvurdukları başa çıkma yönteminin olumlu dini başa çıkma olduğu, bunu prososyal davranışlarda bulunma ve kendine yardım davranışlarının takip ettiği görülmüştür. Elde edilen bulgular literatür ışığında değerlendirilmiştir.
It is expected that some physical and psychological negative effects are seen in individuals who are exposed to traumatic life events such as disasters. However, disasters can also have some effects on individuals who are not directly exposed to the event. Especially in health, media, and search and rescue groups that serve victims of trauma, those who follow the effects of the disaster through the media, those who think they have similarities with the victims and identify with them, the seconder symptoms similar to the psychological effects seen in victims of trauma can be expected. Turkey and the world awoke on the morning of February 6, 2023, to the news of a major disaster with shocking and devastating effects. Two major earthquakes centered in Kahramanmaraş and Pazarcık directly affected 11 provinces and the inhabitants in a wide area, causing great losses. From the first hours of the disaster, all people of the country and citizens living outside the country followed the media intensively to get news from the earthquake area. The aim of this study is to (I) examine the first psychological effects of two recent major earthquake events in 11 provinces of Turkey on individuals who are not directly exposed to the disaster and followed the events through the media and (II) the methods used to cope with these effects and determining the place of religious coping among the methods of coping. The data collection process was started on the 40th day of the disaster and completed within 6 days to determine the disaster's first effects while it was still fresh in the memory. Inclusion criteria in the data collection process were listed as being 18 years old and over, being a citizen of the Republic of Turkey, not personally experiencing the February 6 earthquake, and following it from the media. In the study, 75 people were reached from online platforms with a structured interview form from qualitative research methods, "What are the negative effects of the earthquake disaster on your feelings and thoughts?" and “What did you do to cope with the negative effects of the disaster?” questions were answered. Participants were 50 women and 25 men between the ages of 21 and 65, living in Ankara, Istanbul, Kırklareli, Çorum, Konya, Eskişehir, Afyon, Bursa, Kocaeli, Aydın, Kastamonu, Isparta, İzmir, Berlin, and Tilburg, outside the region where the disaster took place. The data were analyzed by thematic analysis, which requires a rigorous process. The two main themes determined as a result of the research are; the effects on psychological health and coping strategies. Under the theme of effects on psychological health; sub-themes of secondary traumatic stress reactions, grief reactions, and categories related to these sub-themes were reached. In the theme of coping strategies; sub-themes of self-help, religious coping, prosocial behavior, and categories related to these sub-themes were reached. The categories determined under the sub-theme of secondary traumatic stress reactions were excessive thinking, negative beliefs about the future, blaming oneself or others, negative mood (anxiety-fear-panic-stress-desperation-feeling of inadequacy-extreme empathy), survival guilt, hyperarousal, sleep disturbance/nightmares, meaninglessness and break from routine; The categories determined under the sub-theme of grief reactions are shock/denial, feeling angry and guilty, and intense grief. Under the theme of coping strategies, under the sub-theme of self-help; to engage in occupations, receive social support, stay away from earthquake news, gain awareness of earthquakes, and take precautions; on the other hand, under the sub-theme of positive religious coping, the categories of praying, turning to worship, penitence/thankfulness/trust in God, and obtaining religious knowledge were reached. It was seen that the coping method that the participants mostly used in the coping process was positive religious coping, followed by prosocial behaviors and self-help behaviors. The findings were evaluated in light of the literature.
Alan : Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler; İlahiyat
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
