Özet:

Günümüzde Türk dünyasının kara bağlantısı olan Güney Azerbaycan ve İran Türklerinin tarihi gerçeğinin aydınlatılması Türkoloji ve İranoloji çalışmalarına büyük katkısı olacaktır. Bununla ortaya çıkacak İran Türklerinin tarihi-kültürel varlığı, coğrafyanın Türk dünyası için jeopolitik ve stratejik önemini daha da belirgin kılacaktır. “Settar Han Hamaseti” Abbas Penahî Makûyi’nin tarihi romanlarından biri olarak 1885-1914 döneminin siyasî-içtimâyi şartlarını yansıtan, meşruta harekâtına ışık tutan ender romanlardan biridir. 850 sayfalık hacimli roman İran coğrafyasında yaşayan Azerbaycan Türklerinin tarihî-siyasî hayatına dair geniş bir bakış açısı sunmaktadır. Romanın başkahramanı Settar Han Karadağlı olsa da eser, Güney Azerbaycan Türklerinin özgürlük uğruna verdikleri meşakkatli hayatı da yansıtmaktadır. Özellikle Tebriz şehrinin on bir ay boyunca muhasarası sırasında ortaya çıkan açlık ve kıtlıktan doğan zorluklar, halkın özveri ile bu zorlukları göğüslemesi, halkın azatlık uğruna çektiklerini meşakkatli hayat romanda yansıtılmaktadır. “Settar Han Hamaseti” eserinden yola çıkarak Güney Azerbaycan Türklerinin o dönemki siyasi durumu, sömürgeci güçlerin tutumu ve Güney Azerbaycan Türklerinin tarihte uğradıkları zulümler üzerinde durularak Güney Azerbaycan Türklerinin yakın dönem tarihi olayları konusunda bilgiler verilmektedir.

Anahtar Kelimeler: