Cengiz Han’ın Harezm seferiyle Moğol hâkimiyeti altına alınan Harezm, toprak taksimatında büyük oğlu Cuçi’ye bırakılmıştır. İpek Yolu ticaretinde doğu ile batının buluşma noktalarından bir olan Harezm, Moğol hâkimiyeti öncesi ehemmiyetini sonrasında da muhafaza etmiştir. Cuçi’nin ölümünden sonra oğlu Batu Han’ın liderliğinde (Ak Orda hanedanı olarak) Deşt-i Kıpçak coğrafyasında Cuçioğulları, Altın Orda Hanlığı’nı tesis etmişlerdir. 1379’da Emir Timur’un hâkimiyetine geçinceye kadar Altın Orda Hanlığı’nın bir parçası olan Harezm, siyasi, askeri, ekonomik ve kültürel birikimini Altın Orda coğrafyasına aktarmıştır. Harezm’in idaresi, Altın Orda Hanlığı’nın nüfuzlu kabilelerinden Kongratların bırakılmış ve Emir Timur’un Harezm üzerinde yürüttüğü hâkimiyet mücadelesi sürecine Kongratların Altın Orda’ya sadakati devam etmiştir. Bozkır aristokrasisinin etkin rol oynadığı Altın Orda Hanlığı’nda Saray’ın aristokrat yapı üzerindeki otoritesi zayıflayınca güçlü liderler han soyundan şehzadeleri destekleyerek taht üzerindeki nüfuzlarını artırmaktadırlar. Bu süreçlerde muhaliflerin güçlenmek için çekildikleri, kazak çıktıkları, iki bölge ön plana çıkar, bunlar; Kırım ve Harezm’dir. Kırım ve Harezm’in siyasi hamlelerde ön plana çıkmasını her ikisinin de sahip olduğu ekonomik potansiyelde aramak gerekir. Zira her ikisi de İpek Yolunda önemli durak noktalarıdır. Ekonomik güçleri oranında bu bölgede bulunanların sahip olacakları askeri dolayısıyla da siyasi güçleri artacaktır. Harezm bölgesi sadece ekonomik değil, kültürel birikimiyle de Altın Orda coğrafyasını ve Saray’ı beslemiştir. Mimaride, çinicilikte ve dil ve edebiyatta Harezm kültürünün etkisi Saray ve çevresinde verilen eserlerde ayırd edici şekilde gözlemlenebilmektedir.
Cengiz Han's Harezm journey under the Mongol domination, Harezm was left to his grandson Cuçi in the land taxation. Harezm, one of the meetings of the East and the West in the Silk Road trade, retained its pre-Mongol sovereignty after that. After the death of Cuçi, his son, Batu Han, led (as Ak Orda dynasty) in Deşt-i Kıpçak geography, Cuçio son, established the Golden Orda dynasty. In 1379 the Harezm, which was part of the Golden Orda dynasty until it passed to the rule of the Emir East, transferred its political, military, economic and cultural accumulation to the Golden Orda geography. The administration of Harezm, the Congrats left from the influential tribes of the Golden Orda Hanlığı and continued the loyalty of the Congrats to the Golden Orda to the process of the domination struggle that the Emir East carried out on Harezm. When the authority of the palace over the aristocratic structure is weakened in the Golden Orda Heritage, where the aristocracy plays an effective role, powerful leaders support the towns of the Han descendants by increasing their influence on the throne. In these processes, the opponents are withdrawn to strengthen, they are cast out, two regions come to the forefront, which are Crimea and Harezm. It is necessary to look for the economic potential that both Crimea and Harezm have in front of political movements. Both are important stops on the Silk Road. The economic power of those in the region will also increase because of the military power they will possess. The Harezm region has not only fed the Golden Orda geography and the Palace with its economic, but also cultural accumulation. The influence of Harezm culture in architecture, Chinese and language and literature can be observed distinctly in the works presented in the Palace and its surroundings.
Alan : Eğitim Bilimleri; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Benzer Makaleler | Yazar | # |
---|
Makale | Yazar | # |
---|