Abstract:

Osmanlı’da kadın ve kadının eğitimi konusu, modernleşme sürecinin en önemli alanlarından biri olarak kabul edilir. Tanzimat’la birlikte toplumdaki statüsü değişmeye başlayan Osmanlı kadını,ilk olarak eğitim olanaklarından eşitçe yararlanma hakkını elde etti. Kızlar için açılan ilkokul ve ortaokuldan sonra bu okullara bayan öğretmen yetiştirmek amacıyla Kız Öğretmen Okulu açıldı. Başlangıçta bazı tereddütler yaşanmış olsa da bir süre sonra okul, ilk mezunlarını verdi ve bu mezunlar bayan öğretmen olarak eğitim ordusuna dâhil oldu. Kadınlar sadece eğitim alanında değil aynı zamanda sağlık alanında da görülmeye başlandı. Kamuoyunun belirlenmesinde etkin rol alan gazete, dergi ve diğer basın organlarında kadın konusu daha fazla yer bulmaya başladı. Bazı dergiler sadece kadının sorunlarıyla ilgili yayın yaptı. Böylece kadının problemi, yine kadınlar tarafından ele alındı. Meşrutiyet döneminde memurlarla ilgili önemli düzenlemelere gidildi. Bu bağlamda 1879 yılında Sicill-i Ahvâl İdaresi kuruldu ve memurların sicil kayıtları burada tutulmaya başlandı. Bürokratik yapının tespitine imkân veren Sicill-i Ahvâl Defterleri, kadın memurların nicelik ve niteliğini de ortaya çıkarmayı sağladı. Şimdilik tespit edilen otuz altı memurenin doğum yerleri, eğitim durumları, görev yaptığı kurum ve şehirler, aldıkları maaş durumu, defterlere dayanılarak ortaya konuldu.

Keywords: