Özet:

Marul tarımında verimin artırılmasına yönelik aşırı kimyasal gübre kullanımı ve monokültür tarım uygulamaları nedeni ile organik madde içerikleri bakımından zayıf olan topraklarda verim ve kalite kayıpları artmaktadır. Bu amaç ile kaybolan verim ve kalitenin artırılması için, çalışmada bitki gelişimini destekleyen rizobakteriler (Plant Growth Promoting Rhizobacteria-PGPR), artan dozlarda deniz yosunu ve % 25 oranında azaltılmış kimyasal gübre(önerilen doz-KG ) uygulamaları tarla koşullarında marul (Lactuca Sativa L.) yetiştiriciliğinde denenmiştir. Çalışmada hasattan sonra bitkilerde baş boyu ve çapı, kök boğazı çapı, baş ağırlığı, yaprak sayısı, yaprak yaş ve kuru ağırlığı, suda çözünen kuru madde miktarı ve bitki besin elementi içerikleri ölçülmüştür. Bakteri, deniz yosunun ve 1/4 KG (önerilen doz)’nin birlikte uygulamaları sonucunda uygulamaların kontrol uygulamasına göre verimde artış sağladığı ve deniz yosunu dozu artışına bağlı olarak verimde artış olduğu saptanmıştır. Ancak yapılan ölçümler sonucunda PGPR+100 ml DY+1/4 KG uygulaması KG uygulamasından düşük değer almıştır. En yüksek değer alan PGPR+500 ml DY+1/4KG uygulamasının bitki baş boyu bakımından kontrol uygulamasına göre % 27. 6, bitki taç çapına % 14, bitki kök boğazı çapına 23. 2, baş ağırlığına % 312, kök uzunluğuna % 52, yaprak sayısına 24. 2, yaprak kuru ağırlığında % 16. 7 oranında göre artış sağlarken, KG uygulamasına göre bitki baş boyunda %14, baş çapında %7.4 baş ağırlığında % 19 oranında artış sağlamıştır. Marulun önemli kalite kriteri olan SÇKM değerleri incelendiğinde uygulamalar arasında istatistiki olarak önemli bulunmamıştır. Marul yapraklarında yapılan ölçümler sonucunda, uygulamalar bitki besin elementi alımında artış sağlamıştır. Özellikle yaprak N, P, K, Ca, Mg, Fe, Zn ve Mn içeriklerinde deniz yosununda doz artışına bağlı olarak artış yaptığı genelde saptanmıştır. Ancak uygulamaların Cu kapsamlarına etkisi önemsiz bulunmuştur. Sonuç olarak % 25 azaltılmış kimyasal gübreleme(1/4KG) ile birlikte PGPR ve (DY) 300 ml, 400 m l ve 500 ml / da dozlarının marul yetiştiriciliğinde kullanımı, KG (önerilen doz) uygulamasına göre % 19 oranında verim artışı sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler: