Abstract:

Tarihsel süreçte iktidarlar, dinler ve toplumsal düzenler ceza, eğitme, damgalama, kıyafet belirleme, yargılama vb. gibi müdahale araçları ile insan bedenini şekillendirmişler, disipline etmişlerdir. Bu şekilde yürüyen iktidar beden ilişkisinin Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye’de kılık kıyafet alanında önemli etkileri olduğu bir gerçektir. Şapka Kanunu ile başlayan bu etki, çarşaf yasakları ile bu makalenin de ana eksenini oluşturan şalvar yasakları ile devam etmiştir. Potur, zıpka, karadon gibi bölgeden bölgeye farklı isimlerle adlandırılan ve geleneksel erkek giyiminin önemli bileşenlerinden olan şalvar Şapka Kanunun hemen akabinde bazı yerlerde yasaklanmaya çalışılmıştır. Ancak söz konusu yasak esas olarak 1930’ların ortalarında Çukurova ve çevresinde tatbik edilmiştir. Şalvar yasağı şapkada olduğu gibi bir kanun üzerinden değil, yerel idare meclislerince alınan kararlar üzerinden uygulanmaya çalışılmıştır. Yasak Adana özelinde zaman zaman unutulmuşsa da yerel basının da etkisi ile 1940’larda ve hatta Demokrat Parti iktidarı yıllarında da uygulanmıştır.

Keywords: