Özet:

AMAÇ: Doğal kauçuk yapıda olan sonda ve cerrahi eldivenlerin farklı hücreler üzerindeki sitotoksik etkileri olduğu bildirilmiştir. Bu etkilerin azaltılması amacıyla gümüş ya da polimerik (hidrojel, silikon, politetrafloroetilen) kaplamalar gibi değişik kaplama teknikleri geliştirilmiştir. Kaplama sondaların üretim aşamasında, kauçuk sondalara benzer şekilde hızlandırıcı olarak çinko bileşikleri kullanılmaktadır. Bu çalışmanın amacı, kauçuk sondaların in vitro sitotoksik etkilerini, silikon kaplanan kauçuk sondalar ile karşılaştırmak ve toksisite nedenini araştırmaktır YÖNTEMLER: Doğal kauçuk, silikon kaplı kauçuk ve % 100 silikon olmak üzere üç grupta 8 farklı markadan 48 sondanın sitotoksik etkileri, fare bağ dokusu fibroblast hücre kültüründe (L-929) nitel (görüntüleme ve skorlama) ve nicel (MTT) yöntemler ile araştırılmıştır. Sonda özütlerinde bulunan element düzeyleri Alevli Atomik Absorbsiyon Spektrofotometresi (AAS) ile incelenmiştir. BULGULAR: Negatif kontrol olarak kullanılan standart polietilen ile karşılaştırıldığında, % 100 silikon sondalardan elde edilen özütlerin uygulandığı hücrelerde % canlılık oranı değişmezken (%95,43± 5,39), doğal kauçuk (%8,57 ± 0,54) ve silikon kaplı kauçuk sondalarda (%21,0±2,52) canlılığın anlamlı olarak azaldığı görülmüştür (p<0,01). AAS ile ölçülen sonda özütleri çinko düzeyleri silikon sondalarda 0,11± 0,01, kauçuk sondalarda 4,78±0,66 mg/L, silikon kaplı grupta ise 2,78± 0,33 mg/L olarak bulunmuş ve toksik etkiler arasında korelasyon tespit edilmiştir. Düzeyleri araştırılan diğer elementler (Cr, Ag, Cu, Bi, Pb, Fe, Co, Cd) arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Metal iyon şelotörü olan etilendiamintetraasetik asit (EDTA)’in hücreler için toksik olmayan düzeyi (5µM) uygulama öncesinde özüt içerisine eklendiğinde kauçuk yapıda sondaların sitotoksisitesi anlamlı olarak geriye dönmüştür (sırasıyla %101,05± 5,86 ve 100,24± 4,9). SONUÇ: Çalışmamız, doğal kauçuk ve silikon kaplı kauçuk sondaların sitotoksik etkilerinin silikon sondalardan anlamlı olarak daha yüksek olduğunu göstermektedir. Bu toksisiteden, üretim aşamasında çeşitli amaçlar ile kauçuğa eklenen çinko bileşiklerinin sorumlu olduğu kanıtlanmıştır. Silikon kaplı sondaların sitotoksik etkileri arasında görülen anlamlı fark, üretim teknolojisinin, kalite için önemli bir faktör olduğunu ortaya koymaktadır. Farklı kaplama yöntemlerinin araştırılması ya da kauçuk sondaların yerine toksik olmadığı kanıtlanan ürünler kullanılması, kliniklerde üriner kateterizasyondan kaynaklanan komplikasyonların azaltılması için çözüm olabilir.

Anahtar Kelimeler: