Özet:

Rusçuklu Mehmet Hayri Bey, Osmanlının son dönemlerinde (1855-1909) yaşamış bir şair, yazar ve devlet adamıdır. Düzenli bir eğitim alan ve Osmanlının çeşitli vilayet ve sancaklarında memur olarak görev yapan yazar, İstanbul’da çıkardığı Süha dergisiyle yayın faaliyetlerine başlamıştır. İzmir ve Aydın’da basın-yayın faaliyetlerini sürdürmüştür. Özellikle eserlerinin önemli bir kısmını bu dönemde yazmıştır. Birkaç dil bilen Hayri Bey’in dokuz eseri bulunmaktadır. Belagat adlı eseri de lise ders kitabı olarak hazırlanmış seksen altı sayfalık bir ders kitabıdır. Mehmet Hayri Bey’in İzmir İdadisindeki ders notlarından oluşan eser 1890’da yayımlanmıştır. Kitapta konular fazla derine inilmeden otuz beş derse ayrılarak ele alınmıştır. Eserde belagatle ilgili konular meânî, beyân ve bedî ana bölümlerine ayrılarak anlatılmaktadır. Meânî bölümü diğer bölümlere göre uzundur. Eser, belagat konularını kısa, anlaşılır bir şekilde izah etmektedir. Klasik belagat anlayışının hâkim olduğu eser için Hayri Bey, ehil kişiler tarafından okutulduğunda belagati hakkıyla öğreteceğini söylemiştir. Eserin sonunda noktalama işaretleriyle ilgili bir bölüm bulunması önem arz etmektedir.

Anahtar Kelimeler: