Özet:

Yükselen piyasa ekonomileri, son dönemde dünya ticaretinde aldıkları paydaki artış, yüksek büyüme hızları, artan nüfusu ve potansiyelleri açısından dünyada ekonomik ve sosyal olarak ağırlığının artması beklenen ülke grubunu temsil etmektedir. Söz konusu ülkelerde mevcut potansiyelin ortaya çıkması adına “teknoloji” önemli görülmektedir. Ancak yükselen piyasa ekonomileri teknoloji konusunda gelişmiş ülkelerin gerisinde kalmış ve potansiyellerini açığa çıkaramamıştır. Doğrudan Yabancı Yatırımlar (DYY) ise başta teknoloji olmak üzere hem ekonomik hem de sosyal anlamda birçok gelişmeyi bereberinde getiren önemli bir yatırım türüdür. DYY, giriş yaptığı ülkeye sermaye ve teknoloji transferi sağlamaktadır. Bu teknoloji transferinin yayılım etkisiyle diğer sektörlere de aktarılarak hem ekonomik hem de sosyal anlamda gelişmeyi sağlayacağı öne sürülmektedir. Dolayısıyla DYY’yi belirleyen ekonomik ve sosyal faktörlerin belirlenmesi önemli hale gelmektedir. Bu çalışmada 1996-2019 dönemi seçilmiş 22 yükselen piyasa ekonomisine ait veriler kullanılarak DYY’nin belirleyicileri kısa ve uzun dönemde araştırılmaktadır. Panel ARDL yöntemi kullanılarak elde edilen sonuçlara göre yolsuzluğun kontrolü, dışa açıklık oranı, toplam işgücü, gayri safi sabit sermaye ve hukukun üstünlüğü değişkenlerinde yaşanan artışlar DYY’yi olumlu etkilerken politik risklerin artması ise DYY girişlerini olumsuz yönde etkilemektedir.

Anahtar Kelimeler: