Özet:

Ülkemizin önemli doğal ve tarihi anıtlarından biri olan Ihlara Vadisi, İç Anadolu Bölgesi’nin Aksaray İli sınırları içerisinde yaklaşık 52 km2’lik bir alanı kaplar. Jeomorfolojik yapı, volkanizma, hidrotermal etkinlik, tarihi ve kültürel çeşitlilik bakımından dünyada çok ender görülen bir özelliğe sahiptir. Bu bölgede, Melendiz çayı drenaj sisteminin sert ignimbirit kalkanını ve bunun altında yer alan yumuşak tüfleri kesmesi ve atmosferik şartlara bağlı olarak gelişen aşınma sonucunda kanyonumsu akarsu vadileri meydana gelmiştir. Kızılkaya ignimbiritleri, Kızılkaya köyünün kuzeyinde daha güzel görünümlü olup, ilk defa Beekman (1966) tarafından bu isimle adlandırılmıştır. Genelde beyazımsı gri renkli olup bozunmuş yüzeyleri pembe görünümlüdür. Masa tepecikler şeklinde ve sütunsu görünüm sunan Kızılkaya ignimbiritlerinde, belirgin bir şekilde gelişmiş olan soğuma çatlakları ile diğer sistemlerde gelişmiş olan kırık ve çatlakların atmosferik etkenlerle daha da gelişmesi sonucunda bloklar halinde kopmalar meydana gelmektedir. Kaya kütlesinin tanımlanması; jeolojik, fiziksel ve mekanik özelliklerinin tanımlanmasıyla ilgili verilere ait bir modelin oluşturulmasıdır. Bu işlemde en önemli aşama, süreksizliklere ait özelliklerin belirlenmesidir. Bu çalışmada, Kızılkaya ignimbiritlerinde yapılan 75 adet süreksizlik ölçümünden faydalanarak, kayacın mühendislik özellikleri tespit edilmiştir. Bu özellikler, süreksizliklerin (çatlak, fisür, kırık vs.) eğimi ve yönelimi, süreksizlik aralığı ve açıklığı, süreksizlik devamlılığı ile yüzey pürüzlülüğü ve dalgalılığı dikkate alınarak değerlendirilmiştir. Ortalama değerlere göre, süreksizliklerin doğrultu yönleri KD-GB, eğim değerleri 87.5o GD, süreksizlik açıklığı 4.5 cm., süreksizlik devamlılığı 23.6 m. ve süreksizlik aralığı 3.44 metredir. İnceleme alanında yapılan Schmidt çekici sertlik tayininde Kızılkaya ignimbiritlerinde sağlam kayaç için 46.8, bozunmuş kayaçta ise 39.3 değerlerine ulaşılmış ve bu değerlere göre ignimbiritlerin az bozunmuş kayaç sınıfına girdikleri belirlenmiştir. İgnimbiritlerde süreksizlik yüzeyi dayanımı (JCS) 50.3 MPa olarak hesaplanmıştır. Kaya Kütlesi Sınıflaması (RMR) (Bieniawski, 1989) sistemine göre yapılan sınıflamada ignimbirit kaya kütlesi iyi kayaçtır.

Anahtar Kelimeler: