Abstract:

Kıbrıs’la ilgili olarak bugüne kadar yapılan çalışmalarda Kıbrıs sorunu neredeyse tüm yönleriyle ele alınmış olmakla birlikte, Güney Kıbrıs’ta yaşayan Kıbrıslı Türkler ile 1960 Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası uyarınca Kıbrıs Türk toplumunun parçası olarak kabul edilen Müslüman Romanların (Gurbetlerin) Türkçe eğitim görme haklarıyla ilgili bir çalışma yapılmamıştır. Konu, yalnızca, çeşitli uluslararası örgütlerin ve sivil toplum kuruluşlarının raporlarında yer almıştır. Oysa ana dilde eğitim en temel insan haklarının başında gelmektedir. Bundan dolayı, Kıbrıs Türk toplumunun Türkçe eğitim veren okullar kurma, yönetme ve denetleme hakkına sahip olduğu Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası’nda açıkça belirtilmiştir. Güney Kıbrıs’ta yaşayan Kıbrıslı Türklerin eğitim hakları Kıbrıs Cumhuriyeti’nin taraf olduğu uluslararası antlaşmalarda da tanınmıştır. Üstelik, güneyde yaşayan Kıbrıslı Türkler için bir Türk ilkokulu açılacağı yönünde Kıbrıs Rum liderliği tarafından geçmişte taahhütte de bulunmuştur Bunlara rağmen Kıbrıs Cumhuriyeti adına hareket eden Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY), Eylül 2021 itibarıyla bu hakkın kullanılmasını önlemekte, Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası’nı ihlal etmekte, bağlı bulunduğu uluslararası belgelere ve konuyla ilgili standartlara aykırı davranmaktadır. Güney Kıbrıs’ta yaşayan Kıbrıslı Türkler bakımından son derece önemli olan bu konuyu derinlemesine inceleyebilmek için önce Kıbrıs Cumhuriyeti iç hukukunda ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin taraf olduğu uluslararası belgelerde ana dilde eğitim hakkıyla ilgili düzenlemeler ele alınacaktır. Ardından, birincil kaynaklardan yararlanılarak konuyla ilgili yaşanan gelişmeler ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin yükümlülükleri aktarılacaktır. Son olarak da, bu hakkın elde edilebilmesi için nelerin yapılabileceği tartışılacaktır.

Keywords: