Özet:

Varşova paktı (SSCB) ve Kuzey Atlantik ittifakının (NATO) var olduğu iki kutuplu bir dünyada İran da gerçekleşen (1979) İslam devrimi eş zamanlı denebilecek bir zamanda (1980) Türkiye’de de askeri darbe gerçekleşmiştir. Bu her iki olayın sonucu olarak, iç ve dış siyasetler yeniden şekil almaya başlamıştır. Kuzey Atlantik İttifakının bir üyesi olarak Türkiye ittifaka bağlı kalarak "Yurtta Sulh Cihanda Sulh" şiarını/ ilkesini İran ise (NATO) İttifakının en etkin üyesi olan A B D ile ekonomik ve siyasi ilişkilerini kopararak ve Varşova paktı ile ilişkilerini yeniden düzenleyerek "Ne Şarki Ne Garbi Cumhuri ye İslami"/ (Ne Doğu Ne Batı İslam Cumhuriyeti) şiarı/ ilkesi ile iki kutuplu bir dünyanın dışında bir model inşa etme yoluna gitmiştir. İran devriminin ilk yıllarına denk gelen ve 8 yıl süren İran Irak savaşı sırasında Türkiye İran ekonomik ve ticari ilişkileri yeni bir boyut kazanmış ve takip eden yıllarda da dalgalı bir seyir gözlenmiştir. Bu çalışmada islam devrimi öncesi ve sonrası Türkiye İran sosyo- ekonomik ilişkilerinin boyutuna değinilecek ve Ortadoğu coğrafyasında son yıllarda yaşanan gelişmeler/değişimler de göz önüne alınarak bu coğrafyada önümüzdeki dönemlerdeki muhtemel etkileri irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler: