Özet:

Gelişmiş ülkeler bilim ve teknoloji alanında ilerlemenin, söz sahibi olmanın bilimsel okuryazar bir toplumla mümkün olacağına inanmışlar. Bilimsel okuryazar bir toplum inşâ etmek için ise fen eğitimine büyük önem vermişlerdir ve bu ülkelerin fen öğretim programlarının tasarımında çağdaş bilimsel paradigmanın şekillendirdiği bilimsel okuryazarlık temaları belirleyici olmuştur. Dünyadaki gelişmeler, paradigmatik dönüşümler ve ülkemizin gerçekleri parelelinde son yıllarda ülkemizde de fen eğitimi alanında yapılan reform hareketlerine fen-teknoloji okuryazarlığı, bilimsel okuryazarlık damgasını vurmuştur. Bu gelişmelerin ülkemizde resmi ilköğretim fen öğretim programlarına yansıması 2004 yılına rastlamaktadır. Türkiye’de 2004 yılında pilot uygulamaya başlanan Fen ve Teknoloji dersi öğretim programının vizyonu, “fen ve teknoloji okuryazarlığını geliştirmek ve bu amaçla bireysel ve kültürel farklılıkları ne olursa olsun bütün öğrencilerin fen ve teknoloji okuryazarı olmalarını sağlamaktır”. İlköğretim fen öğretim programındaki değişiklikler aynı felsefenin devamı olarak ortaöğretim fen öğretim programlarının değişimini de gerektirmiştir. 2008 yılından itibaren Talim Terbiye Kurulu’nun çalışmalarıyla ortaöğretim fen öğretim programları kademeli olarak değiştirilmeye başlanmıştır. Bu araştırmada bilim felsefesindeki paradigmatik dönüşümler, bilimsel okuryazarlık, bilimsel okuryazarlık temaları ilgili çalışmalar doğrultusunda açıklanmıştır. Ülkemizdeki ilköğretim fen öğretim programı ve ortaöğretim kimya öğretim programı; vizyon, öğrenme öğretme yaklaşımı, öğretmen-öğrenci rolü, ölçme değerlendirme yaklaşımı ve kazanım boyutları resmi öğretim programı dökümanında öngörüldüğü şekliyle açıklanmıştır. Sonuç olarak bilimsel okuryazarlık temalarının fen öğretim programlarına çağdaş yönelimler doğrultusunda yansıtılmasıyla ve fen öğretim programlarındaki öğretmen rolüyle ilgili önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler: