Özet:

Oğuz Atay’ın modernist romana özgü teknikleri kullanarak kaleme aldığı Tutunamayanlar, bireyin varoluş sorununu merkeze alarak, kişilerin yaşadığı dünyayı anlamlandırma kaygısını, dünya üzerinde kendine bir yer edinme endişesini ve bozulan benlik bütünlüğünü yeniden inşa etme çabasını anlatır. Romanda tutunamayan, içinde yaşadığı topluma uyum sağlayamayan, yalnızlaşmış ve yabancılaşmış aydına karşılık kullanılırken; tutunamamak eylemi, bu aydının hayat karşısında kendi varoluşunu ifade etme biçimine karşılık gelir. Çok katmanlı bir yapıya sahip olan roman, birden fazla anlatım tekniği, söyleyiş özelliği ve dilin farklı kullanımlarından meydana gelir. Tutunamayanlar’da, kişinin dünya üzerindeki yolculuğu, dış dünyanın katı gerçeklerinden bunalan bireyin içinde yaşadığı topluma uyum sağlayamaması, yanlış anlaşılması, kültürüne yabancılaşması ve bunun sonucunda yalnızlaşması anlatılır. Tutunamayanlar’ın yapısal ve izleksel açıdan incelendiği bu çalışmanın, birinci bölümünde romanın yapısını oluşturan öğeler üzerinde durulmuştur. Romanın kimliği, isim-içerik ilişkisi, romanda bakış açısı ve anlatıcı düzlemi, olay örgüsü, kişiler, mekân ve zaman, anlatı merkezli bir bakış açısıyla incelenmiştir. Çalışmada, romanın yapısını oluşturan unsurlar ayrıntılı bir biçimde ele alınarak metni oluşturan temel yapılar ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın izleksel açıdan incelendiği ikinci kısımda ise öncelikle kora şeması oluşturulmuştur. Oluşturulan kora şeması doğrultusunda, özellikle kavramsal ve simgesel düzlemde ülkü değerler ve karşı değerler belirlenerek, romanda tespit edilen izlekler aracılığıyla roman açımlanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: