Özet:

Edebî çeviri, Rusya’da ilk olarak antik edebiyat ürünlerinin Antioh Dimitriyeviç Kantemir tarafından çevrilmesinden günümüze kadar birçok ünlü Rus sanatçının ilgi alanı olmuş, yaratıcılıklarına katkı sağlamıştır. Vladimir Nabokov, Boris Pasternak, Korney Çukovski, İvan Bunin, Anna Ahmatova, Nikolay Gumilyov, Marina Tsvetayeva, Konstantin Paustovski, Nikolay Çernişevski, Lev Tolstoy bu isimlerden yalnızca birkaçıdır. Edebî çeviri Sovyet döneminde yasaklı yazar ve şairler için sığınacakları bir liman, ekmek kapısı olsa da XIX. yüzyıl Rus yazar ve şairlerinin çeviri amacı için aynı şeyleri söylemek mümkün değildir. Edebî çeviri bu yüzyılda kültürler arası köprüler inşa etmeye yardımcı olmuştur. Bu çalışmamızda Tolstoy’un çeviri ile kurduğu ilişkiye ve bu alandaki faaliyetlerine değinilecektir. Yazarın külliyatı, günlükleri ve mektupları, hakkında yazılan kitaplar incelendiğinde konuyla ilgili geniş bilgiye rastlamak mümkündür: Tolstoy dünya edebiyatının önemli isimlerini Rus okuyucusuyla buluşturmuş, çağdaşlarının yaptığı çevirileri tashih etmiştir. Yoğun işlerinden dolayı yetişemediği durumlarda bazı kitapların çevrilmesini çevirmen arkadaşlarından rica etmiştir. Çeviri yapan oğlunu desteklemiş, baldızına tercüme ettirdiği eserin yayınlanması için yayıncılara mektup göndermiştir. Çalışmanın kapsamını Tolstoy’un yaşadığı dönemin çeviri edebiyatına dolaylı katkılarından ziyade bizzat yapmış olduğu çeviriler oluşturmaktadır. Bu çalışmanın amacı geniş bir yelpazede eser veren, yazar ve filozof kimliğiyle ön plana çıkan Tolstoy’un çevirmen kimliğine dikkat çekmek, bu kimliğin oluşma sürecindeki detayların gün ışığına çıkmasını sağlamaktır. Tolstoy’un çevirmen yönünün iki ana başlık altında mercek altına alındığı bu çalışmada yazarın yazın ve çeviri çalışmalarının miladının kronolojik açıdan paralellik gösterdiği, yalnızca insanlığa katkı sağlayacağını düşündüğü metinlerin çevirisi için emek harcadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: