Özet:

Dârülmuallimîn-i Âliyede Fenn-i Terbiyedersi ve Bir Öğrenci İsyanı II. Meşrutiyet Dönemi, sosyal, ekonomik, siyasi, askeri vb. açılardan oldukça farklı ve hareketli bir dönemdir. Dönemde, diğer pek çok alanda olduğu gibi eğitim alanında da reform girişimlerinde bulunulmuştur. Sultan Il. Mahmud tarafından kurulan ilk sivil modem eğitim kurumlarının akabinde, o okullara öğretmen yetiştirmek için dârülmuallimîn-i açılmıştır. 1848 yılında ilk dârülmuallimîn-i örneğinin açılmasıyla birlikte pedagoji alanındaki tecrübe de gelişmeye başlamıştır. 1900'lü yılların başları, öğretmen yetiştirme ve pedagoji alanında önemli gelişmelere sahne olmuştur. II. Meşrutiyet Dönemi'nde bu alandaki çalışmalar dikkate değer bir ilerleme kaydetmiştir. Dönemde, dârülmuallimînlerdeki yapısal reformlarla birlikte müfredat yönünden de önemli değişiklikler ve gelişmeler gerçekleştirilmiştir. Dârülmuallimîn müfredatında Usûl-i Tedris (Öğretim Yöntemleri) olarak yer alan ders II. Meşrutiyet' ten sonra Fenn-i Terbiye (Eğitim Bilimleri) olarak müfredattaki yerini almıştır. Dârülmuallimîn müfredatındaki bu değişim çeşitli problemleri de beraberinde getirmiştir. Diğer taraftan II. Meşrutiyet Dönemi'nde, eğitim kurumlarındaki disiplin vakaları, önceki dönemlerden farklı özelliklere sahiptir. Bu çalışmada dii.dârülmuallimîn müfredatlannda Usûl-i Tedris ve Ferm-i Terbiye derslerinin yeri, II. Meşrutiyet Dönemi'nde Fenn-i Terbiye dersinin uygulanışı, öğretmen adaylarının, meslek ve eğitim bilimleri algısı, idare, öğretmen, öğrenci ilişkileri, idarenin disiplin vakalanndaki tutumu, disiplin vakalarındaki değişim ele alınmıştır. Dârülmuallimîn öğretmen ve öğrencilerinin, öğrenme ve öğretme sanatının önemini anlamış olmaları, öğrencilerin Usûl-i Tedris konusundaki eksiklikleri, idarenin, bir disiplin vakasında öğretmen yanlısı tutumu, öğrencilerin top yekûn ders protestosu, cüretkârlıkları, okuldan atılmaları ve sonrasında affedilerek okula yeniden kabulleri oldukça dikkat çekicidir.

Anahtar Kelimeler: