Views
25
Downloands
6
Osmanlı ilim tecrübesi, ulus devletlere bölünene kadar tüm İslam coğrafyasının ortak tecrübesidir. Muhammed Abduh -dolayısıyla Reşit Rıza- ve Hamdi Yazır ortak ilim tarihinin başat isimleridir. Her ikisi aynı kadim medeniyette ayrı düşünce ve zihniyete sahip olduklarını tefsirlerinde göstermişlerdir. Yaşadıkları dönem gerek ideolojik gerek ilmi bazı tercih ve kabullerin zorunlu olduğu bilad-ı İslam’da işlerin yolunda gitmediği bir zaman dilimine karşılık gelmektedir. Yaşadıkları dönem moderniteyi inşa eden kurucu batı aklıyla karşılaşma dönemidir. Abduh klasik modernizm dönemi kabul edilen batı aklıyla ilk karşılaşmanın ortaya çıkardığı kimlik sorununu, kafa karışıklığını en iyi temsil eden isimdir. İstanbul ilim çevresinden gelen Hamdi Yazır öz güveni temsil etme adına geleneksel olmayı tercih etmiştir. Temelde karşılaşılan zihniyet farklılığı ve moderniteye gösterilen tepkilerin farklılığı her iki müfessirin geldikleri sosyo-psikolojik, politik ve sosyo-teolojik tecrübelerle alakalıdır. Mısır’ın Osmanlı hakimiyetinden çıktıktan sonra İngiliz sömürüsünde kalması, buna karşın İstanbul’un böyle bir tecrübeyi yaşamamış olması verilen tepkilerin gösterilen tutumların en önemli amili olmuştur. Abduh’un tefsiri okunduğunda karşılaşılan sorunlara çözüm üretmede aceleci, tepkisel ve kesin sonuç isteyen bir tutumu sebebiyle döneminin paradigmasının yansıması pozitif bilimi ısrarla kullanmasına karşın Yazır’ın tefsirinde modern bilgiye karşı daha mesafeli olduğunu ve tefsirinde klasik yorumlama enstrümanlarını kullandığını görmek mümkündür. Abduh’un özellikle bazı ayetlerin tefsirini yaparken pozitif bilimin göz kamaştırıcı sonuçlarına ram olduğu görülecektir. Pozitif bilimin sonuçlarını tefsirin hazmetme kapasitesinin çok üstünde kullanma gayreti, tefsirin öznelliğinin ötesinde tefsire dair ciddi bir zemin kayması olarak kabul edilebilir. Özelikle Kur'ân’da geçmişte yaşamı öne çıkan şahsiyetlerin veya ümmetlerin yaşadıkları olağanüstü olaylar ve mesajları, mutlak açıklanabilir sebepler arama uğraşısında yitip gitmiştir. Kur'ân’ın retoriğinde çok başka yerlere dokunan kıssa -hisse eşleşmesinin dûnunda rasyonalist, determinist, pozitivist algıya boyun eğmesi İslam aklının eşyayı, evreni tanımayı bıraktığının/bırakmak zorunda olduğunun bir ilanı gibidir. Oysa Abduh bunun tam tersi iddiayla tefsirini Reşit Rıza eliyle kaleme almıştır. Bu bağlamda Hamdi Yazır, Fîl suresinde tam da el-Menâr tefsirinin bu yönüne itirazda bulunmuştur. Kuvvetle muhtemel Abduh’un el-Menâr tefsirinin tamamına ulaşmadığı haliyle Amme cüzünden yalnızca Fîl suresinde, gerek tefsir gerekse mantiki açıdan bulunan tenakuzları güçlü bir şekilde ortaya koymuştur. Hamdi Yazır’ın el-Menâr’ın bütününe ulaşamadığı ön kabulüyle Bakara suresi 19. ayeti ve Âl-i İmran suresinin 45. ayetini -bu meyanda örneklerin çoğaltması mümkün olan- karşılaştırma yoluna gidilmiştir. İşbu makalede ulaşılan sonuçları ortaya koymak için her iki ismin tefsirlerinden birkaç örnek seçilmiş ve bu örneklemin zihin evrenlerini temsil ettikleri sonucuna varılmıştır. Birbirlerinden habersiz olarak aynı dönemde kaleme alınan tefsirlerden bir zihniyet sorgulaması daha kolay yapılacağından şüphe yoktur.
The Ottoman science experience is the common experience of all Islamic geography until the nation is divided into states. Muhammad Abduh - thus Reşit Rıza- and Hamdi Writing are the main names of the common science history. Both have shown in their interpretations that they have separate thoughts and minds in the same ancient civilization. The period in which they live is the ideological need for knowledge that some preferences and acceptations are mandatory, and it is in Islam that a time period where things are not going well. The time they live is the time of meeting with the founding Western mind that builds modernity. Abduh is the name that best represents the identity problem, the confusion, which the first encounter with the Western mind is considered to be the classical modernism period. Hamdi Yazır, who came from Istanbul science, preferred to be traditional in the name of representing self-confidence. The fundamental mental differences encountered and the differences in reactions to modernity are related to the socio-psychological, political and socio-theological experiences of both professors. The remaining of Egypt in British exploitation after the Ottoman domination, however, was the most important act of the attitudes shown by the reactions given that Istanbul had not experienced such experience. Abduh’s interpretation is read when it comes to a quick, reactive and accurate attitude in the production of solutions to the problems encountered, and it is possible to see that the reflection of the paradigm of the period is consistently using the positive science in the interpretation of the writer is more distant from modern knowledge and uses the classic interpretation instruments in the interpretation. Abduh, especially when interpreting some verses, will see that the positive science is a ram to the remarkable results. The attempt to use the results of positive science beyond the ability of the interpretation of the interpretation of the interpretation of the interpretation of the interpretation of the interpretation of the interpretation of the interpretation of the interpretation of the interpretation of the interpretation of the interpretation of the interpretation of the interpretation of the interpretation of the interpretation of the interpretation of the interpretation of the interpretation of the interpretation of the interpretation. Specifically in the Qur’an, the extraordinary events and messages of the personages or the peoples who have experienced their life in the past have been lost and lost in the attempt to find absolute explainable reasons. The rhetoric of the Qur’an, which touches a lot of other places, is like a statement that the rationalist, determinist, positivist perception of the shortage of the shortage of the shortage of the shortage of the shortage of the shortage of the shortage of the shortage of the shortage of the shortage. Abduh, however, made it quite the opposite of his claim, with the reward of the reward. In this context, the Holy Qur’an has been revealed in the Qur’an, and the Qur’an has been revealed in the Qur’an, and it has been revealed in the Qur’an. As for the most likely Abduh not to reach the full interpretation of the El-Menar, Amme’s wallet only in the Fîl Sura, even if it is necessary to interpret, strongly revealed the tenacuses that are from the logic point of view. The Qur’an says that the Qur’an is the Qur’an, the Qur’an, the Qur’an, the Qur’an, the Qur’an, the Qur’an, the Qur’an, the Qur’an, the Qur’an, the Qur’an, the Qur’an, the Qur’an, the Qur’an, the Qur’an, the Qur’an, the Qur’an, and the Qur’an. In this article, a number of examples from the interpretations of both names were selected to reveal the results achieved, and the conclusion was that these examples represent the mind universes. There is no doubt that it will be easier for one another to question a mindfulness than the interpretations taken in the same period without knowing each other.
Field : Eğitim Bilimleri; Güzel Sanatlar; İlahiyat; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Journal Type : Uluslararası
Article Detail 
Similar Articles
Download PDF
Journal Information
Listen Paper
Cite
Print This Page
Share
Mendeley
