Özet:

İstihzâ (إستهزاء) kelimesinin çoğunlukla meallerde ve tefsirlerde, münafıkların alay etmelerine karşılık ‘Allah’da onlarla alay eder’ şeklinde kelimenin gerçek anlamıyla yer aldığı görülmektedir. Alay etmek, olumsuz bir fiil olmakla birlikte insanlar açısından düşünüldüğünde mümkün olmakla birlikte yaratıcı açısından düşünüldüğünde böyle bir fiilin gerçekleştirilmesi mümkün değildir. Alay etmek, insanlara has olumsuz bir durumu ifade ettiğinden böyle bir fiili yaratıcıya atfetmek yaratıcıyı insanla eşdeğer hale getirmek olacağından asla uygun değildir. Yaratıcı, insanla alay edecek varlık da değildir insan seviyesine düşecek bir varlık da değildir. O halde bu durum farklı bir şekilde ifade edilmelidir. Bunun insanî vasıflarla açıklanmasının vahyin indiriliş amacına da uygun olmayacağı açıktır. Bu makalede İbn Atıyye ve Ebû Hayyân’ın istihzâ meselesini nasıl ele aldıklarından yola çıkarak farklı bir açıdan konuya bakmaya çalıştık. Kur’an’da yer alan bu ifadenin Arap Dili açısından hangi söz sanatlarıyla irtibatlı olabileceği incelenmiştir. İstihzâ ifadesinin anlam bakımından durumunu, nasıl ele alındığını incelediğimiz bu çalışmamızda İbn Atıyye ve Ebû Hayyân örnekliğinde ilmî istifadeye bir nebze katkı sunmak için gayret ettik. Tevriye ve kinâye sanatı ile istihzâ ifadesinin edebî sanatla ilgisini ele almak suretiyle farklı bir akademik bakış açısı sunmayı amaçladık. Dilin inceliklerini bilmenin, doğru anlama açısından önemini dile getirirken, aynı zamanda Kuran'ın mesajının doğru anlaşılmasına da katkı sağlamaya çalıştık.

Anahtar Kelimeler: