Abstract:

İslam hukuk usûlünde şer’î hükümlerin temel dayanağı Kuran ve Sünnettir. Bu iki kaynakta hükmü bulunmayan meselelerle ilgili içtihatların dayanağı ise icma, kıyas, istihsan, istishab, mesalih-i mürsele, sedd-i zerayi ve diğer yöntem nitelikli delillerdir. Klasik İslam hukuku kaynaklarına baktığımızda yukarıdaki içtihat yöntemleriyle ulaşılan birçok hüküm olduğunu görmek mümkündür. Söz konusu kaynaklar incelendiğinde bazı hükümlerin yukarıdaki delillerden ve metotlardan başka, el-asl kelimesiyle ifade edilen esas ve kaidelere dayandırıldığı görülmektedir. Kelime olarak bir şeyin esası, dayanağı gibi anlamlara gelen el-asl (el-usûl) fıkıh kavramı olarak delil ve küllî kaide manasında kullanılmaktadır. Fıkıh kitaplarında bazı cüz’i meseleler küllî kaidelere dayandırılmıştır. Hanefî mezhebine mensup müçtehitlerin ibadet konularıyla ilgili birçok meseleyi söz konusu asıllara dayandırdıklarını tespit ettik ve çalışmamızda bununla ilgili örneklere yer verdik. Bu örnekleri Serahsî’nin(ö. 483/1090) el-Mebsût adlı eserinden seçtik.

Keywords: