Abstract:

Ortaçağ kadın edebiyatı Ortaçağda kadınların yazar olmasının kültürle yakından ilişkili olduğunu göstermektedir. Ortaçağ kadın yazarlar kadını sistematik bir şekilde yazın dünyasından uzak tutan bir kültürde yaşamışlardır. Kadını okur yazarlıktan ve yazarlıktan uzak tutan söylem sonucu Ortaçağ kadın yazar sayısı son derece azdır. Örneğin Ortaçağ İngiliz kadın yazarlar cinsiyetlerini yazarlık yolunda bir engel olarak görürler ve kadın yazar olarak edebiyatla ilişkilendirilmek istemezler. Aslında kadın yazarların bu tür endişeleri onları erkeklere oranla ikinci sınıf sayan ve bu nedenle entellektüel dünyadan uzak tutan kültürle bağlantılıdır. Kadının yazar olma yolunu açacak eğitim hakkının kısıtlanması kadınların yazar olma isteklerinin önünde önemli bir engeldir. Ayrıca, kadınlar baskın söylem sonucu kadınlıkla yazarlığın bağdaşmadığına inandığından yazarlık yönlerini baskılama veya neden yazar olmak istediklerini açıklama eğilimindedirler. Aslında kadınların yazar olma konusundaki sorunları belirli bir kültüre özel bir durum değildir. Osmanlı kadın şair Mihri Hatun’un hayatı ve şiirleri Osmanlı kadın söyleminin kadınların yazar olmalarına engel oluşturan bir söylem olduğunu göstermektedir. Osmanlı toplumunun kadınla ilgili görüşleri kadının yerinin evi olduğu, temel görevlerinin eşlik ve annelik olduğu yönündedir. Yaratılışıyla erkekten aşağı olduğu düşünülen kadının yeterince akıllı olmadığı için sürekli kontrol altında tutulması gerektiği de bu söylemin bir parçasıdır. Mihri Hatun gibi Ortaçağ Osmanlı kadın yazarları özel durumu olan kadınlardır. Resmi eğitim dışında tutulduklarından yazarlıklarına imkan veren eğitimi özel olarak almışlardır. Yine de kadın yazarlar kültürel koşullamanın doğurduğu kısıtlamaları aşmak için bir dizi stratejiler geliştirmeyi başarmışlardır. Bu makale Mihri Hatun’un hayatı ve şiirlerini egemen kültür değerlerini yeniden gözden geçiren ve uyarlayan bir metin olarak incelemektedir. Mihri Hatun’un aslında genel olarak kadın yazarlarda görünen güven eksikliği yaşamadığı, tam aksine kendini bir kadın şair olarak tanıdığı ve tanıtmak istediği anlaşılmaktadır. Aslında Mihri Hatun Divan şiiri geleneğine uyarak erkek aşık olarak konuşmaktadır ancak bu onun kadın şair kimliğini ötelemesine yol açmamamaktadır. Aslında Mihri Hatun Ortaçağ Osmanlı edebiyatında kadın yazar ve edebiyat ilişkisini örnekleyerek bu dönem Osmanlı kadın şairlerinin yaşadığı kısıtlamaları, başarmak istedikleri şeyleri ve yenilgilerini ya da kimliklerinde vazgeçmek zorunda kaldıkları özelliklerine ışık tutar. Resmi eğitimin dışladığı, erkek egemen edebiyat geleneğinin ancak şiir konusu olarak kabullendiği kadının yazar olarak tanınması oldukça zor olmuştur. Mihri Hatun kadının edebiyattaki yerini Ortaçağ Osmanlı şiirinin konusu olmaktan çıkarıp bu şiirin yazarı olması şeklinde değiştiren bir örnektir

Keywords: