Abstract:

Bu çalışmanın temel amacı okul normlarına göre “normal” kabul edilmeyen ve “sapma” olarak nitelenen öğrenci davranışlarını Erving Goffman’ın damgalanma teorisi çerçevesinde incelemektir. Çalışmanın odağını, okulda istenen nitelikte ve makul kabul edilen davranış örüntülerinin dışında sapmış davranış sergileyen ve hem öğretmenler hem de akranlarınca itibarsızlaştırılmış benlik ve kimlik damgasına sahip bireyin bu davranışları vurulan damga ile devam ettirip ettirmeme eğilimini ortaya koymak oluşturmaktadır. Araştırma, nitel çalışmaya uygun olarak tasarlanmış ve durum çalışması deseninde yapılandırılmıştır ve aykırı örnekleme yöntemi tercih edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu İstanbul’un periferisinde kent yoksullarının en çok tutunduğu yerleşim yerlerinden olan Sultangazi ilçesinde akademik başarısı çok düşük öğrencilerin öğrenim gördüğü bir meslek lisesinde on birinci sınıfa devam eden bir öğrenci oluşturmaktadır. Katılımcı öğrenciye hem fiziksel görünümü hem de davranışlarından dolayı akranları ve öğretmenleri tarafından çeşitli damgalar vurulmuştur. Araştırmanın verileri 2018-2019 eğitim öğretim yılında üç aşamada toplanmıştır. Araştırma bulgularına göre öğrencinin, kendisine davranışlarından dolayı vurulan mafya damgasını içselleştirerek bu etiketin içeriğini dolduracak davranış örüntülerini daha sıklıkla gerçekleştirdiği anlaşılmaktadır. Farklı bir anlatımla, öğrenciye vurulan damga bir tür kendini gerçekleştiren kehanete dönüşmüş durumdadır.

Keywords: