Abstract:

Küresel olarak, son yıllarda inşaat sektöründeki büyümeyle birlikte konut arzındaki büyük artış tüketicilerin satın alma davranışını etkilemiştir. Emlak sektörünün ilerlemesinde, tüketicilerin artan refahı ve düşen faiz oranları da etkili olmuştur. Pek çok tanımı olmasına rağmen, mesken, bireylerin hayatlarını sürdürebilmelerini sağlayan mutfak, içme suyu tesisatları ve atık sistemi gibi alanların toplamı olarak tanımlanmıştır. Sonuç olarak, bir ev sosyal, kültürel, ekonomik, yasal ve teknolojik faktörler gibi çok yönlü bileşenlere sahip bir bütündür. Konut piyasası kavramı son yıllarda yerel ve merkezi hükümetler için önem kazandığından, bu konuda çeşitli araştırma ve çalışmalar yapılmıştır. Literatürde konut piyasası ile ilgili çalışmalar son yıllarda önemli bir artış göstermiştir. Küresel finansal piyasalarda faiz oranlarındaki düşüş ve artan likidite nedeniyle, konut yatırımları bu alana yapılan sermaye akımlarının bir kısmını çekmiştir. Konut piyasasının gerçek etkileri gelir artışı, genel tasarruf ve yatırım seviyesi, istihdam ve işgücü hareketliliği düzeyi açısından incelenmektedir. Konut talebine ilişkin ampirik çalışmalar temel olarak konut fiyatları ile bazı makroekonomik göstergeler arasındaki ilişkiyi araştırmayı amaçlamaktadır. Bu nedenle, konut piyasasında il düzeyinde yürütülen çalışma sayısı oldukça düşüktür. Bu bağlamda, bu çalışmanın temel amacı, Türkiye'nin Van ilinde yakın gelecekte ev satın alma kararlarını etkileyen temel faktörleri araştırmaktır. Talep denkleminde yer alan cinsiyet, medeni durum, gelir, yaş, hane halkı büyüklüğü, evin yeri, evin tipi, cazibe merkezlerine yakınlık gibi bazı hedonik (fiyat dışı) faktörlerin konut talebine etkileri analiz edilmiştir. Bu amaçla, tüketicilerin satın alma kararlarını tahmin etmek için şehir merkezinde yaşayan ve rasgele seçilmiş olan 450 kişiye anket uygulanmıştır. Logit model tahmin sonuçlarına göre, cinsiyet, medeni durum, yaş, çalışma durumu, eğitim ve gelir gibi faktörlerin bir ev sahibi olma olasılığını arttırdığı görülmüştür. Ayrıca merkezdeki evler daha çok talep edilirken, işyeri, okul ve hastane gibi yerlere yakınlık, bu talepte güvenlik, kira geliri ve yatırım faktörlerinden çok daha az etkili olmuştur.

Keywords: