Özet:

Akademisyenlerin akademik örgütlerde üstlendikleri ve sergiledikleri informal rolleri tespit etmek, akademik örgütlerde informal rollerin ortaya çıktığı durumları belirlemek, informal rol belirleyicileri ve informal rollerin sonuçlarını akademisyen, öğrenci, çalışılan kurum ve toplum açısından değerlendirmek bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Akademik örgütlerde sergilenen informal rollerin belirlenmesine yönelik bu çalışma nitel araştırma desenlerinden fenomenolojik analiz ile dizayn edilmiştir. Veriler alanyazın taraması, uzman görüşleri ve pilot uygulamaya dayalı olarak oluşturulan yarı yapılandırılmış bireysel görüşme formu ile toplanmış; yorumlayıcı fenomenolojik yaklaşım kullanılarak kodlanmıştır. Çalışma grubu, Süleyman Demirel Üniversitesinde çalışan 23 gönüllü akademisyenden oluşmaktadır. Yorumlayıcı fenomenolojik analizler sonucunda; informal rollerin ortaya çıktığı durumlar, belirleyicileri, üstlenilen/sergilenen informal roller, informal rolleri sergilemenin sonuçları olmak üzere dört temaya ulaşılmıştır. Akademisyenler bir yandan mentörlük yapma, aile gibi olma, ilham kaynağı olma, akademik ve sosyal anlamda çalışılan kurumdakilere destek olma, bilgiyi paylaşma, kanaat önderi olma, topluma katkı sağlama, toplumu aydınlatma gibi birtakım olumlu roller üstlenmektedir. Diğer taraftan umursamazlık, istismar etme, etik dışı davranma, kaytarma, tiranlık, akademik bencillik, akademik kibir, fildişi kulelerde konumlanma, umut tacirliği gibi de birtakım olumsuz rolleri üstlendikleri ortaya çıkmıştır. Akademisyenin kişilik özelliklerinin informal rollerin en önemli belirleyicisi olduğu; kurumsal ve akademik ilişkilerin, aynı siyasi, dini grup, memlekete mensubiyet gibi durumların informal rollere zemin hazırladığı tespit edilmiştir. Akademik örgütlerde üstlenilen olumlu informal roller paylaşım kültürünün oluşması, manevi haz, öğrencinin başarısında artış, akademisyenin toplumla kaynaşması gibi durumlarla sonuçlanmıştır. Akademisyenin olumsuz informal rolleri sergilemesi ise bireysel verimsizliğe, öğrencide motivasyon kaybına, örgütte huzursuz ortamın oluşmasına, toplumdan soyutlanmaya neden olmaktadır.

Anahtar Kelimeler: