Abstract:

Bu makalede Türk dillerindeki parça ve işlem morfolojilerinde görülen gövde ve ek alomorfisi eş zamanlı bakış açısıyla ele alınmaktadır. Bugüne dek Türk dil ve lehçelerinin gramatikal tasvirlerinde genellikle ek alomorfisi fonolojik koşullar çerçevesinde ele alınmıştır. Morfolojik koşullar ise içerdikleri fonolojik koşullar nedeniyle morfofonemler temelinde kısmen ele alınmıştır. Ancak Türk dillerindeki alomorfinin oluşumunda, diğer dünya dillerinde olduğu gibi morfolojik, sözcüksel ve hatta semantik bir takım koşullar da belirleyici olabilmektedir. Fonolojik olmayan koşullar, özellikle de sözcüksel ve semantik olanlar asimetrik ve yeterince genelleşmemiş morfolojik süreçleri kapsadığı için Türk dillerinin gramatikal tasvirlerinde göz ardı edilmektedir. Bu nedenle ilk defa bu çalışmada çeşitli eski Türk dillerinden tespit edilen bazı sözcüksel ve semantik koşullu alomorfi örneklerine de yer verilecektir. Çalışma Türk dil ve lehçelerinde karşılaşılan gövde ve ek alomorfisinin çeşitli türlerini eş zamanlı olarak analiz etmede, dilbilimsel yaklaşımları dikkate alan metodolojik bir yenilik önermektedir

Keywords: