Abstract:

Eski Anadolu Türkçesi Dönemi Türk Dilinde önemli gelişmelerin olduğu telif ve tercüme pek çok eserin kaleme alındığı bir dönemdir. Türkçenin bu döneminde dinî ve edebî eserlerin yanında hekimlere ve halka tıbbî bilgiler öğretmek için yazılan tıp konulu eserler karşımıza çıkmaktadır. Anadolu‟da Türkçe tıp eserlerinin yazımı XIII. yüzyılın ilk çeyreğinde başlamış, başta Osmanoğulları olmak üzere Germiyan, Aydın, Menteşe beylikleri döneminde birçok tıp eseri Türkçeye kazandırılmıştır. Tarihî tıp metinleri konularına göre, genel tıp ve sağlık bilgisi metinleri, cerrah-nâmeler, göz hastalıklarıyla ilgili metinler, eczacılık kitapları, cinsel sağlık konularını anlatan bâh-nâmeler, vb. olarak ayrılabilir. Anadolu‟da yazılmış pek çok bâh-nâme vardır fakat bu kitaplar üzerinde yapılan çalışmalar azdır. Bu çalışmada Anadolu‟da yazılmış ilk Türkçe tıp kitaplarından biri olan, Eski Anadolu Türkçesiyle 15. yüzyılda Nâsır-ı Tûsî‟nin Farsça yazılmış Bâh-nâmesi‟ne atfen Germiyan Beylerinden II. Yakup Bey adına tercüme edilen Konya Yazma Eserler Bölge Müdürlüğü Hacıbektaş koleksiyonunda 25 numarada kayıtlı bâh-nâmenin içeriği, dili ve söz varlığı üzerinde bir değerlendirme yapılmıştır. İnsan hayatında doğum ve üreme gibi önemli bir bilim dalı ve bu bilim dalında kullanılan kelime dağarcığının ortaya koyulması önemlidir. Bugüne kadar Eski Anadolu Türkçesi üzerine yapılan araştırmaların çoğu dinî ve edebî metinler üzerine yoğunlaşmış, tıp yazmaları üzerindeki çalışmalar ise sınırlı kalmıştır. Oysa bir dilin söz dağarcığını, yapı ve işleyişini tam olarak belirleyebilmek için o dilin çeşitli dallarında yazılmış eserlerin incelenmesi gerekir. Bâhnâmeler üzerinde yapılacak dil araştırmaları bu bakımdan önem taşır.

Keywords: