Özet:

Halk inançlarının tarihi, insanlık tarihi kadar eskidir. İnsanın var olduğu her yer ve zamanda bu inançların ortaya çıktığı, geliştiği, halkın büyük bir kısmını etkisi altına aldığı görülmüştür. Birçoğunun kaynakları itibariyle gerçeklikle ilgisinin olmaması ve insanları Allah’ın yolundan uzaklaştırmaları nedeniyle bu inançlar, peygamberlerin mücadele ettiği önemli konulardan biri olmuştur. Kur’an’da bu inançların nedenleri, ortaya çıkışları, halkı nasıl yanılttıkları anlatılmakta, ortadan kaldırılması için peygamberin mücadeleleri ve sundukları deliller aktarılmaktadır. Kur’an’da özellikle putlar, fal, uğur-uğursuzluk ve hayvanlar ile ilgili batıl halk inançları konu edinilmekte ve bunların dayandıkları deliller sorgulanmaktadır. Kur’an’ın halk inançları hakkındaki temel ölçütü bu inançların kaynağının sahih bilgiye dayanıp dayanmadığıdır. Eğer inançlar, kaynağını vahiy kültüründen alıyorsa ortada bir sorun yoktur. Fakat cahil ve menfaatperest ataların kendi çıkarları için uydurup ortaya attığı, yılların geçmesi ile de toplumda yerleşen bir inanç ise Kur’an, buna itiraz eder. Dolayısıyla Kur’an, tüm halk inançlarını değil, geçmişi bilinçsizce taklit eden gelenekçi zihniyetin sahip olduğu sahih olmayan inançları eleştirmiş ve reddetmiştir. Bu çalışmada halk inançlarının ortaya çıkıp zihinlerde ve gündelik hayatta yerleşerek insanları sahih tevhit inancından saptırması ekseninde, bâtıl halk inançlarının kaynaklarına dair Kur’an’ın yaptığı eleştiriler ele alınacaktır. Çalışmanın kısıtlı boyutu dikkate alınarak Kur’an’da haber verilen halk inançlarından seçmeler yapılacak, Kur’an’ın bu inanışların sahihliğinin test edilebilmesi için insanlara teklif ettiği ölçüler incelenecektir.

Anahtar Kelimeler: