Özet:

1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi, Osmanlı Devleti ve devlet içerisinde yaşayan etnik unsurlar için tam bir dönüm noktası olmuştur. II. Abdülhamid’in savaşı bahane ederek Meclis-i Mebusanı süresiz olarak tatil etmesi, Kanun-i Esasiyi rafa kaldırması ve ilerleyen yıllardaki uygulamaları, Jön Türk hareketi etrafında örgütlenen bir muhalefetin oluşmasına sebep olmuştur. Öte yandan savaş esnasında Osmanlı Devleti’nin içine düştüğü müşkül durum ve savaş sonunda imzalanan Ayastefanos Antlaşması, Arnavutları, Osmanlı Devletinin kendilerini koruyamayacağı düşüncesine sevk etmiştir. Buna bağlı olarak da çevrelerini kuşatan Sırbistan, Karadağ ve Yunanistan’a karşı hem yaşadıkları toprakları hem de milli varlıklarını muhafaza etmek için millî bir bilincin oluşmasına yönelik çalışmalar yapmaya başlamışlardır. Buna bağlı olarak son dönem Osmanlı aydınlarının birçoğunda olduğu gibi Arnavut aydınlar da Osmanlı kimliğine sıkı sıkıya bağlılıkla birlikte etnik kökenlerini ve kimliklerini de ön plana çıkarmaya başlamışlardır. Bu çalışmada hem Jön Türk hareketinin hem de Arnavut milliyetçiliğinin önde gelen isimlerinden biri olan Derviş Hima’nın hayatı, siyasî faaliyetleri ve eserleri hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmanın odak noktasını 1897-1912 yılları arasındaki faaliyetleri, Jön Türk ve Arnavut milliyetçisi ağlarla kurduğu ilişkiler ile II. Abdülhamid’e karşı yürüttüğü muhalefet ve Arnavut millî kimliğinin inşası sürecinde yayımladığı eserler oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler: