Abstract:

Kur’ân’a hizmet amacının bir parçası olarak tarihî süreç içerisinde, gerek Kur’ân müfredâtı gerekse tefsiri konusunda pek çok çalışma yapılmıştır. Kur’ân sureleri de üzerinde en çok çalışma yapılan ve birçok yönden incelemeye konu olan alanlardandır. Zaman zaman bu çalışmalar, daha pratik olması ve daha kolay akılda kalması maksadıyla manzûm bir şekle bürünmüş ve edebî eserler içerisinde yerini almıştır. Kur’ân’da yer alan 114 sûrenin gerek nüzûl gerekse Mushaf’taki sırasının esas alınarak yazıldığı manzûm ve mensûr sûre tertipleri de bu edebî çalışmalardandır. Sûrelerle ilgili yazılan bu türden eserlerin sayısı fazla olmamakla beraber, dikkate değer çalışmaların ortaya konulduğu da görülmektedir. Arapça ve Osmanlıca olarak kaleme alınmış bu eserlerde, sûre isimlerinin daha çabuk öğretilmesinin yanında, sûre içeriklerinin de pratik olarak kazandırılması hedeflenmiştir. Bu çalışmalardan biri de 1582 tarihinde vefat eden Şâir Latîfî tarafından kaleme alınmıştır. Başta tezkire olmak üzere edebiyat alanında birçok esere imza atmış olan Şâir Latîfî’nin, dînî ilimler alanında da çalışmaları vardır. Çalışmamızda öncelikle manzûm sûre tertibi hakkında bilgi verilmiş ve bu alanda ortaya konulmuş olan örneklere kısaca değinilmiştir. Ardından, Latîfî’nin hayatı ve farklı konularda yazmış olduğu eserleri hakkında bilgiler verilmiştir. Daha sonra müellifin Osmanlıca olarak kaleme aldığı ve “Esmâü süveri’l-Kur’ân” ismiyle bilinen manzûm çalışması üzerinde durulmuştur. İlgili eserin öncelikle tespit edilen yazma nüshalarının tanıtımı yapılmıştır. Ardından, eserin metnine yer verilmiş ve nüshalara göre farklılık arzeden kısımlar dipnotlarda gösterilmiştir. Daha sonra ise eserden anlaşılan mana özet olarak ifade edilmiştir. Son olarak ilgili eserin benzer diğer çalışmalara nispetle önemine dair bir değerlendirme ile çalışmamız tamamlanmıştır. Yaptığımız bu çalışmanın, manzûm sûre tertibi edebiyatının tanınması ve yazma eser külliyatımızın gün yüzüne çıkarılmasına katkı sağlayacağını umut ediyoruz.

Keywords: