Abstract:

XVII. yüzyılda yaşamış olan Selami Ali Efendi, Aziz Mahmud Hüdâyî erkânına müntesip, Celvetî kolunun dört büyük şubesinden olan ve kendi adıyla anılan Selamiyye kolunun şeyhidir. Çalışmanın amacı Celvetiyye tarikatının Selamiyye kolunun kurucusu olan Selami Ali Efendi’nin “Selamsız Şeyh” menakıbından hareketle, Üsküdar ilçesi, Selami Ali (Selamsız) caddesine adını vermesini ve menkıbesinin çözümlenerek Türk-İslam kültüründe görgü kurallarının önemini belirtmektir. Çalışma, göstergebilim teorisi bağlamında, Adlandırma Bilimi (Onomasiology) çerçevesinde ve edebiyat metin inceleme yöntemlerine göre ele alınıp değerlendirilecektir. Göstergebilim, bir metnin ya da söylemin yüzey yapısından hareketle derin yapısına ulaşmak ve onu anlamlandırmak amacıyla, çeşitli kavramlara dayanarak çözümleme yöntemleri sunmuştur. Bu çalışmada R. Barthes ve A. J. Greimas’ın geliştirdiği anlam göstergebilimi çözümleme yönteminde yer alan bazı kavram ve çözümleme araçlarından yararlanılıp Selami Ali Efendi’nin menkıbesi incelenmiştir. Çalışma, Türk efsane ve menkıbelerinden hareketle adlandırma bilimi bağlamında ve belirli bir yer bazında ele alınıp incelenirse verilen isimle, o yerin anlamlandırılmasının manevî bir sebebe bağlandığı etraflıca ortaya konulup anlaşılabilir.

Keywords: