Özet:

Amaç: Protein enerji kaybına bağlı zayıflık (PEK), Uluslararası Böbrek Beslenme ve Metabolizma Derneği (ISRNM) tarafından vücut protein depolarının ve enerji kaynaklarının azalması durumu olarak tanımlanmıştır. Protein enerji kaybı hemodiyalize (HD) giren son dönem böbrek yetmezliği olan hastalarda düşük yaşam kalitesi ve artmış mortalite ile ilişkilidir. Bu çalışmanın amacı hemodiyaliz hastalarının ISRNM Derneği’nin önerdiği PEK kriterlerine göre beslenme durumlarının değerlendirilmesidir. Bireyler ve Yöntem: En az bir yıldır düzenli HD tedavisi alan 26’sı erkek, 24’ü kadın olmak üzere toplam 50 hasta (50.8±10.7 yıl) çalışmaya alınmıştır. Hastaların genel özellikleri anket tekniğiyle öğrenilmiştir. Besin tüketimleri bir diyaliz günü-bir diyaliz dışı gün ve bir hafta sonu olmak üzere “besin tüketim kayıt” yöntemiyle toplanmış, vücut bileşim analizi ise Bodystat-Quadscan4000 cihazı ile yapılmıştır. Protein enerji kaybı ISRNM kriterlerine göre değerlendirilmiştir. Hastaların rutinde alınan kan örneklerinin sonuçları diyaliz merkezinin kayıtlarındaki bilgisayar ortamından alınmıştır. Bulgular: Hastaların %44’üne üç veya daha fazla kategoriyi sağlamalarından dolayı PEK tanısı konulmuştur. Hastaların %28’i iki kategoriyi sağlarken %26’sı bir kategoriyi sağlamıştır. Hastaların %2’si ise dört kategoriden hiçbir kategoriyi sağlamamıştır. PEK’i olan hastaların %54.5’inin serum albümin düzeyi 3.8 g/dL’in, %77.3’ünün BKİ değeri 23 kg/m²’nin altında olup PEK’i olmayan hastalara göre farklılık istatiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p<0.05). PEK’i olan hastaların tümünün üst orta kol çevresi alanı %50 persentile göre %10’dan düşük olup PEK olmayan hastalarla (%42.9) kıyaslandığında farklılık istatiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Hastaların tümünün vücut yağ yüzdesi %10’nun ve total kolesterol düzeyi 100 mg/dL’nin üzerindedir. Sonuç: Hemodiyalize giren son dönem böbrek yetmezliği olan hastalarda mortalite ile yakın ilişkisi olan PEK sık görülmektedir. Düşük albümin düzeyi, düşük BKİ, azalmış kas kütlesi PEK ile ilişkili önemli belirteçlerdir.

Anahtar Kelimeler: