Özet:

2008 yılında merkezi finans anlayışına ve ödemedeki aracı kurumlara karşı çıkartılan kripto paralar, dünyada yeni diyebileceğimiz kadar yakın bir zamanda yaşamımıza girmiştir. Zamanla gelişen bu paralar Covid-19 ve dijitalleşmeye bağlı olarak sanal ortamlara artan yönelim ile birlikte gerek dünyada gerekse de özellikle Türkiye’de daha popüler hale gelmiştir. Nitekim vatandaşları dünyada en çok kripto para kullanan ülkeler sıralamasında Türkiye dünyada dördüncü ve Avrupa’da birinci sırada yer almaktadır. Söz konusu paralar özellikle gençler arasında daha fazla ilgi görmektedir. Şöyle ki yaşlı kesim banka mevduatı, altın gibi geleneksel yatırım araçlarını tercih ederken gençler ise teknoloji temelli şirketlere ve kripto paralara yatırım yapmaktadırlar. Fakat yüksek volatiliteye sahip olan ve yatırım yapmak için iyi bir seviyede finansal okuryazarlık gerektiren kripto paralar bazı otoriteler tarafından “kumar derecesinde” yüksek risk içeren spekülatif bir yatırım olarak görülmektedir. Diğer taraftan teknolojik olarak dolandırılmaya daha müsait olması nedeniyle kripto paralar sıklıkla tartışılmaktadır. Nitekim Haziran 2021’de dünyanın en büyük dolandırıcılığı olarak nitelendirilen “Africrypt” borsası ve Türkiye’de de Thodex ve VeBitcoin aracılığıyla ortaya çıkan kripto para dolandırıcılığı bu duruma örnektir. Bütün bunlar bu konunun toplumsal bir boyut kazandığını, dolayısıyla sosyolojik olarak ele alınması gereken olgu ve problem olduğunu göstermektedir. Bu çalışmanın ana amacı Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi öğrencilerinin kripto paralara artan ilgisinin nedenlerini sosyolojik olarak analiz etmek, bu kapsamda öğrencilerin konuya dair bilgi ve bilinç düzeylerini saptamaktır. Çalışmanın odağında öğrencilerin kripto para kullanımı ile eğitim durumu, gelir, okudukları bölüm ve özellikle pandemi ile artan dijitalleşme arasında ne tür ilişki olduğunun analizi yer almaktadır. Araştırmanın evrenini Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, örneklemini ise adı geçen üniversitenin fakülteleri oluşturmaktadır. Araştırmada niceliksel yöntem kullanılmış ve buna bağlı olarak basit tesadüfi örneklem ile seçilen 257 lisans öğrencisine anket uygulanmıştır. Yapılandırılmış anketlerle katılımcıların yaş, cinsiyet, eğitim, doğum yeri, sürü psikolojisi gibi değişkenler analiz edilmiştir. Ayrıca kripto para kaybının onlarda yarattığı maddi ve psikolojik sıkıntılar analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: