Özet:

Çalışmamızda folik asitin fazlalığında ve eksikliğinde ortaya çıkan etkilerin ve hastalıkların detaylandırılarak anlatılması amaçlanmıştır. Pubmed, Google Akademik, Elsevier veri tabanları kullanılmıştır. Folik asit, megaloblastik anemi, nöral tüp defekti gibi anahtar kelimeler aranarak taramalar gerçekleştirilmiştir. Folik asit suda eriyen bir vitaminidir ve ıspanakta bulunmuştur. Folik asitin metabolizmada aktif hale gelebilmek için C vitaminine ihtiyacı vardır ve emilebilmek için de indirgenmesi gerekmektedir. Eksikliğinde megaloblastik anemi görülür. Bu anemiyi diğerlerinden ayıran fark DNA da hasar oluşumudur. Hamilelerde eksikliğinde ise nöral tüp defekti (NTD) ve Spina Bifida görülür. NTD bebeklerde beyin ve omurilikte çıkan bir sorundur. Spina Bifida ise tek bir omurun kaynaşmamasından dolayı görülen bir hastalıktır. Bu yüzden hamileler diğer insanlara göre 2 kat daha fazla folik asit takviyesi almalıdır. NTD ve Spina Bifida hastalıklarının da erken teşhisi için tarama testleri yapılmalıdır. Yurt dışında unlu mamullere folik asit takviye edilerek halkın folik asit eksikliği giderilmeye çalışılmıştır. Bu da nöral tüp defetlerini büyük ölçüde önlese de yaşlılarda fazla alımının hastalığa yol açabileceğini düşündürmüştür. Sonuç olarak, henüz insan üzerinde kesin kanıtlanamasa da hayvanlar üzerinde yapılan deneyde folik asitin fazla alımı toksik etki yapabileceği gözlenmiştir. Kesin olmamakla birlikte folik asitin bazı kanser türlerinin (mesane,pankreas) riskini azalttığı görülse de bazılarını da arttırdığı gözlenmiştir. Nöral bilişsel bozuklarda ise folik asitin vitamin B12’den daha çok depresyona etkisi olduğunu ve antidepresan ilaçlarını engellediği gözlemlenmiştir, fakat Alzheimer hastalığına olan etkisi hala kesin bir sonuca ulaşmamıştır. İnme geçiren kişilerde yapılan çalışmalarda folik asitin olumlu ve olumsuz etkilere sahip olduğu bildirilmiştir. Covid-19 üzerindeki etkisi ise araştırılmış ve hastalığın erken evrelerinde alımının hastalığın önlenmesinde faydalı olabileceği düşündürmüştür.

Anahtar Kelimeler: