Özet:

ÖZ Bu çalışmada amaç; tarih boyunca ortak bir geçmişe ve kültüre sahip olan Türklerin atasözlerinde tuzu aynı veya benzer anlamlara gelecek şekilde kullandıklarının örneklerle açıklanmasıdır. Ait oldukları toplumların hayata bakışlarını, inançlarını ve sahip oldukları değerleri yansıtan atasözleri incelendiğinde Türklerin tuza aynı anlamları yükleyerek kullanması ve tuzu kült kabul etmesi ortak bilinçle hareket edildiğinin kanıtıdır. Basit bir kimyasal bileşik olan sodyum klorür, bilinen adıyla tuz, insan vücudunun bir bölümünü oluşturduğu gibi tarih boyunca insanlar için önemli olan bir gıda maddesi olarak varlığını korumuştur. Tuzun en önemli özelliği besin maddelerini uzun süre saklamak amacıyla kullanılmasıdır. İnsanlık tarihinin gidişatını etkileyen ve uygarlıkları şekillendiren bir madde olan tuza toplumlar çeşitli anlamlar yüklemişlerdir. Ortak bir geçmişe ve kültür birikimine sahip olan Türkler için tuz yüzyıllar boyu hem gıda maddesi olarak hem yüklendiği manevi anlamlar bakımından önemli olmuştur. Tuzun bağlayıcı, vefayı temsil eden ve insan ilişkilerinde sadık olmayı sağlayan manevi gücü vardır. Türklerin ortak bilincinde bu özellikleriyle yer alan tuz, anlatılarda özellikle vefayı sembolize etmektedir. Türk dünyası atasözlerinde de tuzun diğer anlamlarının yanı sıra özellikle vefayı ifade etmek amacıyla kullanıldığı görülmektedir. Bu bağlamda gıda maddesi olması dışında Türkler için kült kabul edilen tuzun atasözlerinde kullanılması belirli bir bilinçle ve toplumun değer yargılarının ve inançlarının nesilden nesle aktarılmasını sağlamak amacıyla tercih edilmiştir.

Anahtar Kelimeler: