Görüntüleme
11
İndirme
2
Bektaşîlik, çok tartışılmış ve üzerine çok şey söylenmiş bir kurumdur. Bu tartışmaların önemli bir bölümü Bektaşîliğin ne zaman ve ne şekilde kurumsallaştığı üzerine yapılır. Araştırmacıların çoğu tarikatın Balım Sultan ile kurulduğunu ya da en azından kurumsallaştığını öne sürer. Bu durumda 16. asrın başlarında Bektaşîliğin nasıl bir tarikat olduğu konusuna da açıklık getirilmelidir. Vâhidî’nin Menâkıb-ı Hâce-i Cihân adlı eseri, Balım Sultan’ın ölümünden kısa bir süre sonra yazıldığı için bu konuda önemli veriler ihtiva eder: Özellikle Bektaşîlerin giyim kuşamı, yaşam tarzları ve inanışları hakkındaki bilgiler oldukça değerlidir. Fakat Vâhidî’nin gayrı Sünni topluluklara önyargılı yaklaşması ve onları hor görmesi, verilen bilgilerin eleştirilmeden kullanılmasına engel teşkil eder. Bu engeli aşmak için Vâhidî’nin verdiği bilgiler, başka kaynaklarla karşılaştırılarak okunmalıdır. Bu yazıda mevzu bahis engeli kaldırmak ve 16. asır Bektaşîliği hakkında daha sarih yorumlar yapmaya yarayacak veriler elde etmek için Menâkıb-ı Hâce-i Cihân’ın Bektaşîler hakkında aktardıkları sıralanıp çözümlenmiş ve eleştirilmiştir. Vâhidî’nin verdiği birçok bilginin 16. asır Bektaşîliğini anlamak adına oldukça faydalı olduğu görülmüştür. Özellikle giyim kuşamla alakalı bilgiler, bu konuda verilen en eski derli toplu bilgilerdir. Fakat Vâhidî’nin dini tutumundan ötürü verdiği itikadî ve tarihi bilgilerin dikkatlice irdelenmeden kullanılmaması gerekmektedir. Zira bu bilgilerden bazılarına hiçbir Bektaşî kaynağında rastlanmamaktadır. Hacı Bektaş’ın resmi tutuma uyularak Sünni bir arif ve meczup gibi gösterildiği görülmektedir. Bunun yanında, Vâhidî’nin imamet, tevella-teberra, dört kapı kırk makam gibi Bektaşîler arasındaki varlığı ve kuvveti 16. asır öncesinde dahi kaynaklardan takip edilebilen inançlara hiç yer vermeyişi, Menâkıb-ı Hâce-i Cihân’ı inanç ve itikat açısından dikkate almayı zorlaştırmaktadır.
It is a very controversial and a lot of discussions. A significant part of these discussions is about when and how the Beacon is organized. Most researchers suggest that the archaeology was founded with Balim Sultan or at least organized. In this case, it is also necessary to explain how the 16th century beginnings of the Bakhthalism are. The work of Vâhidî’s Menâkıb-i Hâce-i Cihân, which was written shortly after Balim Sultan’s death, contains important data about this: especially the information about the clothes of the Bektaşîs, their lifestyle and their beliefs is very valuable. But the unprecedented approach of the Vâhidî to the non-Sunnitic communities and their dishonestness impede the use of the information given without criticism. To overcome this obstacle, the information provided by the Vâhidî must be compared to other sources. In this article, the law has been classified and criticized for the removal of the betting obstacle and for the obtaining of data that will help to make more subtle comments about the 16th century Bektaşlığı. Many of the knowledge given by Vâhidî was very useful for the 16th century’s Bectathism. In particular, the information related to clothes is the oldest collection of collective information given about this. But it is not necessary to use the historical and religious knowledge given by the Vâhidi due to his religious attitude without careful consideration. Some of them are not found in any source of information. It appears that Hagi Bektaş, following the official attitude of the Sunni, is shown as an arief and a must. In addition, the existence and strength of Vâhidî; imamet, tevella-teberra, four doors and forty offices among the Bektaşîs, even before the 16th century, does not give any place to the beliefs that can be followed from the sources, makes it difficult to consider the Menâkıb-i Hâce-i Jihân in terms of faith and attitude.
Alan : Filoloji; Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler
Dergi Türü : Uluslararası
Makale Detay 
Benzer Makaleler
PDF Görüntüle
Dergi Bilgisi
Eseri Dinleyin
Alıntı Yap
Bu Sayfayı Yazdırın
Paylaş
Mendeley
